Koma ve Bilinç Bozuklukları
Dr. Elif Ilgaz Aydınlar
Dr. Ayşe Sağduyu Kocaman
11
Bilinç günümüzde iki temel durum olarak ele alınmaktadır;
1. Uyanıklık ya da uyarılabilirlik durumu; Nörolojik olarak, bilinçlilik uyanıklıkla eş anl
olarak kullanılmaktadır. Bir başka deyişle uyaranlara yanıtlılık durumu, uykuya eğilim
stupora kadar değişebilen süreçleri kapsamaktadır. Moruzzi ve Maguin tarafından 1
larda tanımlanan asendan retiküler aktive edici sistem (ARAS) kavramı bilinçliliğin b
sapı ve diensefalondaki aktivitenin serebral hemisferler üzerine güçlü etkileri sonu
oluştuğunu ortaya koymaktadır
(Resim
11-1). BOZUKLUKLARI
KOMA VE
BİLİNÇ
2. Algısal farkındalık durumu; Bilinç kavramı kimi zaman görme, işitme ve diğer duyu
Dr. Elif Ilgaz
Aydınlar
algılama özelliklerini tanımlamak amacıyla da kullanılmaktadır.
Algısal
farkındalık ki
Dr. Ayşe Sağduyu
Kocaman
özeldir, anıların, deneyimlerin devamlılığı, birbirleriyle
bağlantısı
vardır ve am
yöneliktir.
Bölüm
Bireyin kendinin bilincinde olması karmaşık bir kavramdır; öncelikle "ben" kavramının ki
deneyimleriyle birlikte mental düzeyde temsil edilmesi ve kişinin "algısal farkındalığı"
tenin serebral hemisferler
üzerine güçlüamaca
etkileri yönelik y
Bilinç günümüzde
iki temel
olarak ele alınfarkında
olması,
yanidurum
bedeninden
ya da çevresinden
gelen uyaranlara
sonunda oluştuğunu ortaya koymaktadır (Resim
maktadır;
verebilmesi gereklidir.
11-1).
1. Uyanıklık ya da uyarılabilirlik durumu; Nörolo2. Algısal farkındalık durumu; Bilinç kavramı kimi
jik olarak, bilinçlilik uyanıklıkla eş anlamlı olarak
Sonuç
olarak bilinçlilik, en basit anlamıyla,zaman
normal
döngüsü
olan bir bir
görme,uyku/uyanıklık
işitme ve diğer duyuların
algılama
kullanılmaktadır. Bir başka deyişle uyaranlara yaözelliklerini
tanımlamak
amacıyla da kullanılmakkendisinin
ve çevresinin
farkında
dış
uyaranlara,
iç gereksinimlere
yanıt verebilm
nıtlılık durumu,
uykuya eğilimden
stupora olması,
kadar
tadır.
Algısal
farkındalık
kişiye
özeldir,
anıların,
durumudur.
Uyanıklığın
veMoruzzi
uyarılabilirliğin
sürdürülebilmesi için rostral pons
değişebilen süreçleri
kapsamaktadır.
ve
deneyimlerin devamlılığı, birbirleriyle bağlantısı
mezensefalondaki
santral tanımlanan
gri cevherden
Maguin tarafından 1940’larda
asen- çıkan eksitatör aktivitenin, talamusun intralamina
vardır ve amaca yöneliktir.
dan retiküler aktivenükleusları,
edici sistem (ARAS)
kavramı
sentromediyan
bazal
ön beyin, hipotalamus ve serebral korteksle bağ
bilinçliliğin beyin
sapı ve olması
diensefalondaki
aktivi- 1-3
bütünlüğünün
sağlam
gereklidir
Bireyin kendinin bilincinde olması karmaşık bir
kavramdır; öncelikle “ben” kavramının kişisel deneyimleriyle birlikte mental düzeyde temsil edilmesi ve
kişinin “algısal farkındalığı” nın farkında olması, yani
bedeninden ya da çevresinden gelen uyaranlara amaca yönelik yanıt verebilmesi gereklidir.
Korteks
Sonuç olarak bilinçlilik, en basit anlamıyla, normal uyku/uyanıklık döngüsü olan bir bireyin kendisinin ve çevresinin farkında olması, dış uyaranlara, iç
gereksinimlere yanıt verebilmesi durumudur. Uyanıklığın ve uyarılabilirliğin sürdürülebilmesi için rostral
pons ve mezensefalondaki santral gri cevherden çıkan
eksitatör aktivitenin, talamusun intralaminar ve sentRektiküler aktive
Talamus
romediyan nükleusları, bazal ön beyin, hipotalamus
edici sistem
ve serebral korteksle bağlantı bütünlüğünün sağlam
Resim 11-1 . Asendan retiküler aktive edici sistem ve talamokortikal
olması gereklidir.1-3
bağlantılar.
Resim
11-1: Asendan retiküler aktive edici sistem ve talamokortikal bağlantılar.
131