DERİ VE YUMUŞAK DOKU ENFEKSİYONLARI 1189
Şekil 95.3.2. 16 No’ lu kaynaktaki olgudan alınan örneklerin kültüründe, Sporothrix schenkii’ nin, sırası ile: Sabouraud dekstroz agarda küf, Brain heart infusion agarda maya kolonileri; maya kolonisinden hazırlanan preparasyonda mikroskobik görünümü; hastanın lezyonlarının sağaltımdan önce ve sonraki görünümleri; küf kolonisinden hazırlanan preparasyonda mikroskobik görünümü.( Prof Dr Şaban Gürcan’ ın arşivinden).
damar yolu ile amfoterisin B( 0.25-0.75 mg / kg / gün iyi bir alternatiftir. Sporothrix schenckii complex içindeki farklı türlerin antifungallere duyarlılığının farklı olabileceği bilinmelidir( 7,10)
Sporotrikoza karşı aşı çalışmaları sürdürülmektedir. Yakın dönemde monoklonal antikorlarla fare modelinde başarılı sonuçlar alınmıştır( 10).
MİÇETOMA
Miçetoma( Madura ayağı), deri, subkutan doku ve kemiğin lokal, genellikle ağrısız, kronik, irinli, fistüllü ve destrüktif enfeksiyonudur. Genellikle ayaklar ve elleri, nadiren de gövdenin travmaya açık diğer bölgelerini tutar. Mantarların oluşturduğu miçetoma ömiçetom, bakterilerin oluşturduğuna ise aktinomiçetom denir( Aktinomiçetom / Actinomiçetik miçetom bu kitabın başka bir bölümünde yer aldığından burada sadece ömiçetomdan söz edilecektir).
Etkenler subkutan dokuya küçük bir travma ile girer. Miçetomun karakteristik özelliği, etken mikroorganizmaların enfekte dokuda“ tanecik( grain)” denilen sert yapılar oluşturması ve bu taneciklerin sinüs ağızlarından dışarıya akmasıdır. Tanecikler mikro-organizmanın oluşturduğu kolonilerdir ve etkene göre renkleri de farklıdır( 1-7, 9, 20).
Etiyoloji ve epidemiyoloji
Miçetoma en sık Afrika, Orta ve Güney Amerika’ nın kurak tropikal ve subtropikal bölgelerinde görülür. Sahra ve Arap çöllerini çevreleyen ülkeler en önemli endemik bölgelerdir. Hastalık ayrıca Hindistan ve Uzak Doğu’ da da endemiktir. Tüm dünyadan sporadik olgular bildirilmektedir. Bazı ülkelerde erkeklerde kadınlardan daha sık( 5 / 1 oranında) görülmesine karşın belirgin bir cinsiyet farkı yoktur. Her yaşta görülebilir, ancak 20 – 50 yaşlar arasında ve toprakla, travmaya açık bir işle uğraşanlarda sıktır( 1-7, 9, 20).
Otuzdan fazla mantar türü miçetoma etkeni olabilmektedir. Etkenlerin çoğu toprakta, canlı veya çürümüş bitkiler üzerinde bulunur. Dünyada tüm miçetomların % 60’ ını aktinomiçetler oluşturur. Yine tüm dünyada ömiçetomların % 90’ ından fazlasında dört mantar: Madurella mycetomasis, Madurella grisea, Scedosporium apiospermum( Pseudoallescheria boydii) ve Leptosphaeria senegalensis sorumludur. Ancak coğrafi dağılımlarına göre bazı mantarlar bazı bölgelerde daha sık etken olurlar. Örneğin: Acremonium türleri ve M. grisea Güney Amerika’ da; M. mycetomasis, Hindistan ve Afrika’ da ömiçetomların % 70’ inden fazlasından sorumludurlar( 20). Etkenler, görüldükleri bölgeler ve oluşturdukları taneciklerin rengi Tablo 95.3.1’ de görülmektedir.