BÖLÜM
10
CEREBELLUM
(BEYİNCİK)
GİRİŞ
Beyincik, rhombencephalon’un en büyük bölümü olup, fossa cranii posterior’da, medulla oblongata ve pons’un arkasında yer alır. Cerebrum ve cerebellum arasında, tentorium
cerebelli bulunur. Embriyolojik olarak, metencephalon’un lamina alaris’lerinin dorsal bölümlerinden oluşur. Beyin sapına üç ayakçıkla bağlanır.
Temel beyin hacminin %10’una sahip olan beyincik, tüm temel beyin nöronlarının %
50’den daha fazlasını içerir. Bazı anatomistler tarafından, hem anatomik hem de fonksiyonel yönden, temel beyinin bir eklenti bölümü olarak kabul edilen beyincik, bazı anatomistler tarafından da, beyin sapının arkaya doğru aşırı derecede büyümüş duysal bir çekirdeği
olarak kabul edilir (Şekil 10-1A).
Beyincik, motor fonksiyonların modulatör ve regülatörüdür. Hasarları motor sistemin
diğer bölümlerinin aksine paralizi ve parezi ile sonuçlanmaz. Cerebellum, kasların kasılma
fonksiyonları için doğrudan emir göndermez. Bununla beraber, hem motor, hem de duysal
komponentler içerir. Beyinciğin tümüyle çıkarılması halinde, kas gerginliğinin algılanması
olanaksızlaşır. Beyincik lezyonlarında, ekstremite ve göz hareketlerindeki koordinasyon karışır, muskuler tonus azalır, denge bozulur. Serebellar hasarların belirtileri, motor korteks
hasarlarının belirtilerinden daha dramatiktir; hareketlerin hızı ve gücü azalır, hastanın ayrı
ayrı kaslarının kasılma yeteneği kaybolur.
Beyincik üç temel fonksiyonu gerçekleştirir: (1) Kas tonusunun korunması (2) İstemli /
volunter motor aktivitenin koordinasyonu (3) Postür ve dengenin korunması
Cerebellum, bu üç temel fonksiyonu motor sistemin çıkışlarını ayarlayarak gerçekleştirir. Beyincik bu ayarlamayı üç yolla yapar.
159