17
Botulizm
Nikhil Balakrishnan1 ve Matthew N. Meriggioli2
Wake Forest Üniversitesi Baptist Tıp Merkezi, Winston, Salem, NC, ABD
Nöromuskuler Tıp Bölümü, Illinois Üniversitesi Tıp Koleji, Chicago, IL, ABD
1
2
Çeviri: Dr. Oğuz Osman ERDİNÇ
Botulizm, Clostridium ailesinin anaerob spor
oluşturan basilinin neden olduğu paralitik bir
hastalıktır. Clostridium botulinium insanda pek
çok hastalık nedenidir. Nadir olgular Clostridium baratii (tip F toksin) ve Clostridium butyricum (tip E toksin) ile enfekte olur. Botilinium
toksinleri insan için en zehirli toksinler arasında yer alır. A tipi toksinin yaklaşık 1 ng/kg dozu
ölümcüldür.
Botilizmin Patogenezi
Clostridium botulinium’un klinik etkileri kolinerjik periferik sinir uçlarında blokaj oluşturan
toksini aracılığıyla oluşur (şekil 17.1). Toksinin
etki bölgeleri sadece sinir kas kavşağının aksonal
uçları olmayıp otonomik ganglia ve parasempatik
sinir uçlarıdır.
Toksin başlangıçta tek zincirli polipeptid şeklinde sentezlenir ve daha sonra bölünüp disülfid
ile bağlanarak ağır zincire dönüşür. Endositozdan
sonra disülfit bağ çözülür ve zincirler ayrılır. Hafif zincirin N-terminali SNARE (SNAP (soluble
NSF attachment protein: çözünür NSF bağlanma
proteini) reseptörü) proteinlerinin parçalanmasından sorumlu aktif proteolitik bölgedir. Sonuçta asetilkolin (ACh) salınımı kalıcı olarak inhibe
olur. İyileşme diğer sinir uçlarında oluşan akso126
nal dallanmaların sinaptik iletiyi onarmasıyla
gerçekleşir.
Botilizmin klinik bulguları
Botilinum toksiniyle karşılaşıldığında aşağıdaki
mekanizmalar oluşur:
1. Önceden oluşan toksinin yenmesi (gıda kaynaklı botulizm)
2. Toksinin delici yaralanma bölgesinde C. Botilinium organizmaları tarafından lokal yapımı
3. Toksinin C. Botilinium tarafından gastrointestinal yolda üretimi (süt çocukluğu botulizmi ve erişkin intestinal botulizm)
4. Önceden oluşan toksinin inhalasyonu (inhalasyonal botulizm)
5. Toksine terapötik veya kozmetik amaçlı kasıtsız olarak sistemik maruziyet (iyatrojenik
botulizm)
Botulizm için klasik klinik bulgular bilinci açık
hastada duyusal kayıplar olmaksızın akut ilerleyen simetrik, otonomik bulgularla birlikte desendan motor paralizidir.
Klasik botulizm (gıda kaynaklı botulizm)
Gıda kaynaklı botulizmde tüm olgular A, B ve E
suşlarıyla meydana gelir. Sporların coğrafik dağılımı A tipinin baskın olduğu batı ABD ve tip