Mandibula ve maksilla
6
Çeviri: Prof. Dr. Aysun UĞUZ
Bölüm İçİNDEKİLER
Normal anatomi
İnflamatuvar hastalıklar
Basit kemik kisti
Santral dev hücreli granülom ve diğer dev hücre
içeren lezyonlar
Benign fibro-osseöz lezyonlar
Fibröz displazi ve ilişkili lezyonlar
Sementom ve ilişkili lezyonlar
Epitelyal kistler
Odontojenik tümörler
Benign tümörler
Adenomatoid odontojenik tümör
(adenoameloblastom)
Kalsifiye epitelyal odontojenik tümör
Skuamöz odontojenik tümör
Ameloblastik fibrom
Odontom
265
266
266
267
268
268
269
270
272
273
273
273
274
274
274
Normal anatomi
Çoğu açıdan mandibula ve maksilla lezyonlarının mikroskopik
özellikleri diğer kemiklerinkinden belirgin bir farklılık göstermez.
Bunların ilginç olan özelliği; oral kavitenin mukozal yüzeylerine ve
odontojenik yapılar gibi oldukça özelleşmiş dokulara yakın olması
nedeniyle, geniş bir çeşitliliğe sahip olması ve malformatif, inflamatuvar ve neoplastik lezyonların ortaya çıkmasıdır.
Odontojenik kompartman, erken fetal gelişimden 25 yaşa kadar olan primitif embriyonik yapıları içermesi nedeniyle tamamen
kendine özgüdür. Ektodermal ve mezodermal dokuların her ikisinden birden birlikte köken alır; mezodermal komponentin nöral
krestten de köken alması (ektomezenkim) bu dokuya özgü bir ayrıcalıktır. 9
Sementom
(Odontojenik) miksom, miksofibrom ve fibrom
275
275
“Borderline” tümörler
Ameloblastom
276
276
Genel ve klinik özellikler
276
Morfolojik özellikler
276
İmmünohistokimyasal ve moleküler genetik özellikler
277
Elektron mikroskopik özellikler
278
Yayılım ve metastaz
278
Ayırıcı tanı
Malign tümörler
Ameloblastik karsinom
Odontojenik karsinom
Ameloblastik fibrosarkom
Diğer tümörler ve tümör benzeri durumlar
Temporomandibuler eklem hastalıkları
278
278
278
279
279
280
281
Odontojenik gelişim, bir diş taslağında görüldüğü gibi, iki farklı
doku tipi arasındaki karşılıklı indükleyici olayların çarpıcı bir örneğidir. Birincisi, daha sonra bir çan şeklini kazanacak olan ve enamel
matriksin sekresyonundan sorumlu ameloblast denilen küboidal ve
kolumnar hücrelerden oluşan tabakanın içe doğru (konkav- içbükey)
gelişmesi ile oluşan ektoderm kökenli primitif oral kavitenin invajinasyonundan (dental lamina) meydana gelir. Bu evrede, bu yapıya
enamel organ adı da verilir.
Mezoderm kökenli olup yukarıda sözü geçen çan şeklindeki yapıyı çevreleyen ikinci komponent ise, başlangıçta gevşek yıldızsı retikulum görünümü olan, daha sonra dış görünümü bir olgunlaşma
geçirerek (ameloblastik tabakanın devamı şeklinde) odontoblastların
(yani, dentinal matriksin oluşumundan sorumlu hücreler) ortaya çıkması ile sonuçlanan dental papilla tarafından oluşturulur.
265