555
lewende hawe
Bokke – sybokhaar
Vir inligting wat vir bok-ondernemings van belang is, kyk in die “Bokke”hoofstuk.
1. Oorsig
Sybokhaar is een van die seldsame edelvesels van die wêreld. Dit is veral
geskik vir kleding, breiware, gordynmateriaal, stoffering, kouse, sjaals en
bykomstighede. Besoek www.mohaircollection.co.za vir inligting oor die
reeks sybokhaarprodukte wat beskikbaar is.
Die warm, droë somers, koue winters en semiwoestynagtige plantegroei
van die Karoo is gepas vir Angorabokke. Angorabokke word ten
minste twee maal per jaar geskeer en die jaar word in die somer- en
winterbemarkingseisoen verdeel.
Boere in die Oos-Kaap produseer feitlik al die sybokhaar in Suid-Afrika,
en aangesien Suid-Afrika tot 54% van die wêreld se sybokhaarproduksie
bydra, kan Port Elizabeth voorwaar die sybokhaarhoofstad van die wêreld
genoem word.
2. Plaaslike sakeomgewing
Die maandelikse nuusbrief van Sybokhaar SA verskaf die jongste inligting in die
bedryf. Dit is onder die “nuus”-keuselysopsie op www.mohair.co.za beskikbaar.
Resultate van veilings, klasstandaarde en so meer kan op dieselfde webtuiste gevind
word.
Suid-Afrika is die wêreldleier in sybokhaarproduksie en voer meer as 95%
van die totale produksie uit, hoofsaaklik in verwerkte vorm. Die SuidAfrikaanse sybokhaarbedryf is uiters afhanklik van die internasionale mark;
hoofsaaklik omdat die plaaslike mark nie groot genoeg is om die bedryf
te ondersteun nie (d.i. sybokhaarprodukte is nie bekostigbaar vir die
meerderheid Suid-Afrikaanse bevolking nie). Die wisselende wisselkoers
kan heelwat probleme vir die Suid-Afrikaanse sybokhaarbedryf veroorsaak.
Die afname in sybokhaarprodukte is ’n groot bekommernis vir die
bedryf. Die nuutste inligting oor sybokhaar verskyn in die nuusbriewe
van Sybokhaar SA.
Deur ’n skenking van die Sybokhaartrust en in samewerking met
Sybokhaar SA as projekkoördineerder, spog die Oos-Kaapse dorpie,
Jansenville, wat in die hart van die sybokhaarwêreld geleë is, met die land
se eerste sybokhaarmuseum.
Die tema in die museum is ‘Van veld tot vesel en die toekoms’. Die
uitstallings vertoon die logiese opeenvolging van die werklike prosesse
– van skeer tot vesel tot eindproduk. Bykomend hiertoe is daar
ook uitstallings van geskiedkundige artikels wat gekoppel is aan ’n
opvoedkundige belewenis van die sybokhaarverhaal.
Lees meer by www.mohair.co.za.
3. Internasionale sakeomgewing
Suid-Afrika is die wêreldleier in sybokhaarproduksie wat betref
produkkwaliteit asook produksie en lewer ’n bydra van ongeveer 54% (2.9
miljoen kilogram) tot die wêreld se sybokhaarproduksie.
Ander sybokhaar produserende lande in die wêreld sluit Lesotho (die
tweede hoogste produseerder), die Verenigde State van Amerika, Turkye,
Argentinië, Nieu-Seeland en Australië in. Kleiner getalle Angorabokke
word in Mexiko, Iran, Chile, Swaziland, Kanada, Spanje en in die Verenigde
Konginkryk gevind. Suid-Afrikaanse sybokhaar word oorwegend na Asië
(China) en die Europese Unie (Italië) uitgevoer.
Die sybokhaarmark word tradisioneel grootliks deur die modeneigings
beïnvloed wat bepaal of daar ’n aanvraag is of nie. Dit is een van die redes
waarom daar so nou en dan onbestendigheid ten opsigte van die aanvraag
ondervind word. Die jongste nuus verskyn in die nuusbriewe van Sybokhaar
SA.
Bron: www.tradeandinvestcacadu.co.za/agro/moh
4. Sybokhaarboerdery
Die klasstandaarde is op www.mohair.co.za beskikbaar. Kies die “Growers”- en
“Classing standards”-kieslysopsies.
Die Oos-Kaap was nog altyd die belangrikste Angoraboerderygebied in
Suid-Afrika en sybokhaarboerdery word vandag hoofsaaklik binne ’n radius
van 300km vanaf Port Elizabeth bedryf. Gevolglik vorm die stad die kern van
die sybokhaarbedryf.
Gevorderde teel- en boerderytegnieke in die land verseker deurlopende
beskikbaarheid en veselkwaliteit. Met hierdie doel voor oë word daar
noulettend aandag geskenk aan die seleksie van vee om uitstaande genetiese
teelmateriaal te verseker. Namate die bokkies ouer word, verhoog die
veseldeursnee. ’n Klein bokkie se eerste skeersel lewer sybokhaar van
ongeveer 26 mikron wat vir enigiets tot R250,00 per kilogram verkoop kan
word. Die mikrondeursnee van die volgende skeersel neem toe en dit het
tot gevolg dat die verkoopprys daal.
’n Ideale trop bokke sal natuurlik uit soveel moontlik bokke bestaan sodat
die beste inkomste per trop verkry kan word. Dit is ’n kudde teelooie met
hoë vrugbaarheid wat soveel boklammers moontlik sal produseer. Om dit
te bereik moet daar ’n deeglike teelbeleid bestaan wat konsentreer op die
teeldiere wat by die weiding in die gebied aangepas is. ’n Goeie seleksie van
teelooie en ook die teel en aankoop van goeie teelramme om in die teeltrop
te gebruik, is belangrik.
’n Goeie teelprogram behels natuurlik die uitdunning van ou diere en swak
telers. Jong ooie moet as vervanging van ou en swak telers geklassifiseer
word en die boer moet verseker dat goeie ramme geteel of aangekoop
word. Die ooie moet tydens lamtyd goed versorg word. Sodra die pasgebore
boklammers hul eerste biesmelk gedrink het, gaan dit gewoonlik goed met
die lammers. Na ses maande is hulle gereed om die eerste keer geskeer te
word.
Die skeertegniek van ’n Angorabok is net so belangrik soos by ’n wolskaap.
Daar moet veral daarteen gewaak word om twee keer op dieselfde plek
te skeer ten einde te verseker dat die sybokhaar ewe lank is. Lengte is
’n belangrike faktor by die verkoop van sybokhaar. Met hierdie doel voor
oë moet daar deeglik aandag geskenk word aan die seleksie van vee om
uitstaande genetiese teelmateriaal te verseker.
Inligting oor nuwe boere
’n Bemagtigingtrust, die Mohair Empowerment Trust, is in 2011 deur
die sybokhaarbedryf bekendgestel om aan swart boere en entrepreneurs
ondersteuning te bied en deel van die sybokhaarbedryf te wees. Besoek www.
mohairempower.co.za.
Ten einde sybokhaar van hoë gehalte te lewer, is deeglike teelprogramme
van uiterste belang. Dit is moeilik om teelprogramme in gemeenskaplike
weiding waar die veld aan almal behoort toe te pas omdat alle \H