344
moet uitgeskakel word.
nasionale kwessies
Die International Conference on Population and Development (ICPD)Program van Aksie (1994) neem die onderlinge verhoudinge tussen
bevolking, volhoubare ekonomiese groei en volhoubare ontwikkeling,
voordele in opvoedkunde, ekonomiese status en bemagtiging van vroue in
ag.
Vroue
Die Beijing Declaration and Platform for Action (1995) verbind die
regering daartoe om die strategiese doelwitte van die twaalf gebiede van
belang, waarop ooreengekom is, te implementeer:
• Vroue en armoede
• Onderwys en die opleiding van vroue
• Vroue en gesondheid
• Geweld teen vroue
• Vroue en gewapende konflik
• Vroue en die ekonomie
• Vroue in krag en besluitneming
• Institusionele meganismes vir die bevordering van vroue
• Menseregte van vroue
• Vroue en die media
• Vroue en die omgewing
• Die meisiekind
1. Oorsig
Om die status van vroue te verbeter is ’n essensiële stap wat nodig is om
armoede te verlig en bevolkingsgroei in Suidelike Afrika te verminder.
Elkeen van ons is bewus van die ontsaglike rol wat vroue in ons lewes gespeel
het om te bepaal wie ons is – ons moeders, susters en dogters. Hierdie is
’n storie oor menslikheid, hoewel die rol wat vroue speel gewoonklik vaag
is en wanneer ontleding gedoen word, wys inligting (indien enige) hul rol
as marginaal.
Is ons bewus dat 2010-2020 die dekade van vroue is in Afrika of van beleid
wat gereed is om geïmplementeer te word?
Die dekade van die vrou is bewerkstellig op die basis van tien tematiese
gebiede wat op plaaslike-, nasionale-, streeks- en kontinentalevlak behandel
is.
• om armoede te beveg en ekonomiese bemagtiging van vroue en
entrepreneurskap te bevorder
• landbou- en voedselsekuriteit
• gesondheid, moedersterfte en MIV en VIGS
• onderrig, wetenskap en tegnologie
• omgewing, klimaatsverandering en onderhoubare ontwikkeling.
• vrede, sekuriteit en geweld teen vroue
• bestuur en regsbeskerming
• finansiële en genderbegroting
• vroue in besluitnemende posisies
• die bevordering van jong vrouebewegings.
2. Internasionale sakeomgewing
Die Convention on the Elimination of All Form of Discrimination Against
Women (CEDAW), ook bekend as die International Women’s Human
Rights Treaty, is in 1979 deur die VS aangeneem. CEDAW was ook die
eerste dokument wat vroue se regte omvattend op politieke, kulturele,
ekonomiese, sosiale en familiegebied aangespreek het. CEDAW word
dikwels na verwys as die handves vir vroueregte. Suid-Afrika het CEDAW in
Desember 1995 bekragtig en sy opsionele protokol in Maart 2005.
Die 1993 Declaration on the Elimination of Violence Against Women
(DEVAW) het maniere hoe regerings te werke moet gaan om geweld te
voorkom en om vroueregte te beskerm en te verdedig uiteengesit. CEDAW
hou state verantwoordelik om toegewyd te wees om optredes van geweld
teen vroue te voorkom en te ondersoek en om diegene wat skuldig is
aan sodanige optredes te straf in gevolge nasionale wetgewing hetsy die
optredes deur die staat of privaat persone begaan is.
Die Vienna Declaration and Programme of Action (1993) sit dit
so uiteen dat menseregte-instrumente op so ‘n wyse toegepas moet
word dat die sistematiese en sistemiese diskriminasie teen vroue wat
geslagsdiskriminasie duidelik aangedui het, duideliker in ag geneem moet
word. Geslagsgebaseerde geweld en alle vorms van teistering en uitbuiting,
insluitende die wat uit kulturelepartydigheid en internasionale handeldrywing
voortspruit is nie versoenbaar met die waardigheid van die mens nie en
Die Protocol to the African Charter on Human and People’s Rights
on the Rights of Women in Africa verbind regerings om alle vorms
van diskriminasie teen vroue te bekamp deur toepaslike wetgewende,
institusionele en ander maatstawwe. Dit verbind die state verder daartoe
om:
• gepaste maatstawwe aan te neem en te implementer om uitbuiting of
degradering van vroue te verbied;
• maatstawwe om die beskerming van elke vrou se reg op beskermings
van haar menswaardigheid aan te neem en te implementeer;
• die oorsake en gevolge van geweld teen vroue identifiseer en geskikte
maatstawwe te neem om sodanige geweld te voorkom en uit te
skakel;
• skadelike praktyke uit te skakel en vroue wat in gevaar is om onderwerp
te word aan skadelike praktyke te beskerm.
Verdere regulasies wat betrekking het op huwelik, skeiding, egskeiding en
ontbinding van ‘n huwelik; toegang tot gelyke beskerming voor die Wet;
weduwees se regte en die reg op ‘n erfporsie.
Op die derde gewone sitting van die Afrika Unie (AU) van die hoofde van
die staat en die regering in Addis Ababa, Ethiopia in Julie 2004 die Solemn
Declaration on Gender Equality in Africa (SDGEA). Hierdie verklaring
is ‘n belangrike Afrika-instrument vir die bevordering van geslagsgelykheid
en bemagtiging van vroue want dit versterk die Suid-Afrikaanse besit van
geslagsgelykheid en hou die sake op die hoogste politieke vlak in Afrika aan
die lewe.
Op 17 Augustus 2008 in Johannesburg het SAOG staat- en regeringshoofde
die SADC Protocol on Gender and Development–‘dit verteenwoordig ‘n
belangrike stap in die werk in die rigting van die bemagtiging van vroue,
uitskakeling van diskriminasie en die verwesenliking van geslagsgelykheid en
gelykheid. Hierdie protokol stel 28 substantiewe teikens om geslagsgelykheid
te verkry teen 2015 en is wettig bindende ooreenkoms wat SADC- lidstate
verplig om hulle probeerslae in die rigting te bespoedig.
Bron: uittreksels uit Gender equality and equity: Towards A 10-Year Review of the
Population Policy Implementation in South Africa (1998-2008)
3. Nasionale strategie en regeringskontakte
Die Nasionale Masjinerie vir Geslagsgelykheid, dikwels afgekort as
NMG het as deel van ’n Nasionale Geslagsbeleid beslag gekry ná afloop van
die 1995-Wêreldkonferensie oor Vroue in Beijing.