174
te vang en dit dan vir aanplanting te gebruik.
Ten einde rehabilitasie te laat slaag, moet die helling van die grond so sag
moontlik gemaak word. Wanneer die helling te steil is, loop water vinnig
daaroor en word erosie versnel. Om te verhoed dat dit gebeur, moet trappe
in die helling gelykgemaak word en moet alle erosiebestrydingstrukture met
die kontoere langs opgerig word om waterkanalisering te voorkom.
Om suksesvolle rehabilitasie te verseker, moet die vloei van die water
vertraag word met behulp van ’n waterverswakkingsisteem, wat uit
plaaslike materiale soos klippe en takke gebou kan word. ’n Mens moet
egter versigtig wees om nie ’n ander terrein te versteur wanneer jy sulke
materiale soek nie. Strukture moet so hoog moontlik teen die helling gebou
word om te voorkom dat stormwater momentum opbou wanneer dit teen
die helling afvloei. Die steilheid van die helling en die graad van versteuring
sal die spasiëring van die strukture teen die helling bepaal.
Dit is soms feitlik onmoontlik om grond wat baie steil is, te rehabiliteer
sonder die gebruik van klimtoerusting en biomatte, wat gebruik word om
die hele helling te bedek.
Ingrypingsvlakke vir grondstabilisering
• Vlak 0: Geen ingryping nie. Die habitat is stabiel en geen
erosiebeheermaatreëls is nodig nie, aangesien die rehabilitasie wat
natuurlik voorkom, toereikend is.
• Vlak 1: Minimum ingryping. Klein kaal kolle op sagte hellings mag
herbeplanting met gras of bedekking met ’n stabiliseringsmateriaal
verg.
• Vlak 2: Geringe tot matige ingryping. Groter areas kaal grond op
betreklik sagte hellings mag die afloop van water tydens reënval
vergemaklik. Dit kan tot geringe grondverlies aanleiding gee indien
kolle nie met gras beplant of met behulp van onbeweeglike materiale
gestabiliseer word nie.
• Vlak 3: Intermediêre ingryping. Lopende water maak gronddeeltjies los
en voer hulle van die perseel weg, wat ’n litteken op die land kan agterlaat.
Erosiestrukture behoort opgerig te word en herbeplantingsmaatreëls
moet in werking gestel word.
• Vlak 4: Matige tot diepgaande ingryping. Wanneer watersnelhede te
hoog word, word ernstige ingryping genoodsaak deur die inbring van
bykomende onbeweeglike materiale van ’n bepaalde sterkte, wat
die onderliggende grond teen erosie kan beskerm. Indien plaaslike
materiale nie beskikbaar is nie, kan skanskorwe en tekstielmatte vir
hierdie doel gebruik word.
• Vlak 5: Maksimum ingryping. Hoewel plantegroei byna altyd gebruik
kan word om erosie te kniehalter, word die erosiekragte teen steil, kaal
grond soms te groot, sodat plantegroei nie sonder hulp daar kan posvat
nie. In sulke gevalle moet erosiestrukture soos skanskorfdwarsmure
opgerig word om die beweging van grond te stabiliseer voordat
aanplanting kan plaasvind. Dit mag ook nodig wees om steil dongas
met plaaslike materiale op te vul voordat ’n grondlaag vir aanplanting
gevestig kan word.
Uitheemse plantegroei
Rehabilitasie mag ook nodig wees wanneer intensiewe indringing deur
uitheemse plante plaasgevind het, selfs indien die grond stabiel is. Uitheemse
plantegroei vestig hulle dikwels in versteurde gebiede en op kaal grond,
dus is daar ’n verwantskap tussen hierdie twee soorte rehabilitasie. Met
die oog op rehabilitasie is dit dus noodsaaklik om enige uitheemse plante te
verwyder en gereeld op te volg om seker te maak dat hulle nie terugkeer
nie. Raadpleeg die hoofstuk oor uitheemse plante in hierdie gids vir verdere
i