151
op die Bewaring van Landbouhulpbronne mag hierdie plante nêrens
anders voorkom as in biologiesbeheerde reservate nie, tensy hulle
reeds bestaan het toe die regulasie in werking getree het (30 Maart
2001). Dit beteken dat bestaande plante nie deur die grondgebruiker
uitgehaal hoef te word nie, maar hulle moet beheer word en geen
nuwe plante mag ingevoer, gekweek of versprei word nie. Die plante
mag nie meer verkoop word nie. Kategorie 3-plante sluit in jakarandas,
seringbome, Australiese silwereik, St. Josefslelie, ensovoorts.
Die Wet op Landbouplae 36 van 1983
Hierdie wet maak voorsiening vir maatreëls ingevolge waarvan verhoed
kan word dat landbouplae die land binnekom, en ook vir die bekamping
van bestaande plae. Dit spesifiseer onder andere dat ’n invoerpermit verkry
moet word voordat produkte of materiaal wat landbouplae mag bevat, in
die land ingebring mag word.
Die Wet op Dieresiektes 35 van 1984
Die oogmerk van hierdie Wet is om die nasionale diere- (en menslike)
bevolking asook die uitvoermarkte teen dieresiektes te beskerm. Hierdie
siektes word hoofsaaklik deur uitheemse indringerpatogene veroorsaak.
Kragtens hierdie wet moet elke besending diere en/of diereprodukte wat
ingevoer word, vergesel wees van ’n oorspronklike veeartsenykundige
invoerpermit uitgereik deur die Nasionale Direktoraat vir Dieregesondheid,
en ’n oorspronklike gesondheidsertifikaat, uitgereik deur die bevoegde
veeartsenykundige owerheid van die uitvoerland.
National Environmental Management: Biodiversity Act (NEM:
BA), No. 10 van 2004
Dit is ’n meer onlangse stuk wetgewing en word deur die Departement
Omgewingsake en Toerisme geadministreer. Die oogmerk van die wet is
om die land se biodiversiteit te beskerm, onder andere deur beheer van
uitheemse en indringerorganismes. Hoofstuk 5 van hierdie wet bepaal dat
permitte verkry moet word vir die uitvoer van aktiwiteite met beperkinge
op en wat enige uitheemse spesie wat nie vrygestel is nie, of enige gelyste
indringerspesie behels. Die beperkte aktiwiteite sluit die invoer, beheer,
teling, verkoop, koop en verplasing van ’n monster van die spesifieke spesie
in. Organismes wat inheems aan die land is maar buite hulle natuurlike
grense voorkom, word ook as uitheemse spesies omskryf vir die doeleindes
van hierdie wet. Die regulasies ten aansien van dele van hierdie wet moet
nog opgestel word, en dit is nog nie duidelik hoe dit boere sal raak nie.
3. Beheermaatreëls ten aansien van uitheemse
indringerplante
Een of ’n kombinasie van die volgende beheermaatreëls word toegepas:
meganies (ontworteling, afkap, afsny, brand, opkap), chemies (behandeling
met geregistreerde plantdoders), en biologiese beheer (sien hoofstuk oor
biobeheer). Brand is ook ’n opsie in bepaalde omgewings en die Werk
met Vuur -program kan in dié verband genader word. ’n Geïntegreerde
bestuursplan word voorgestel vir enige gebied wat deur UIP geïnvesteer
is om te bepaal in watter volgorde die verskillende uitheemse spesies en
onderafdelings van die geïnvesteerde gebied behandel moet word, en om
te verseker dat die doeltreffendste en koste-effektiefste kombinasie van
beheermaatreëls toegepas word. Gereelde opvolgaksies is van die grootste
belang en ook noodsaaklik om beheer te behou as meganiese of chemiese
maatreëls toegepas word. Streng beheer moet uitgeoefen word in
ooreenstemming met die riglyne op die onkruiddoder se etiket. Toedienings
wat nié ooreenstem met die riglyne op die etiket nie, mag ingevolge die Wet
op Misstowwe, Veevoedsel, Landboumiddels en Veemiddels 36 van 1947
nie uitgevoer word nie.
Die beheer van UIP kan baie duur wees in terme van mannekrag, materiaal
en toerusting wat dit verg. As dit verkeerd uitgevoer word of die verkeerde
metode gebruik word, is hierdie onkoste tevergeefs, en dit kan selfs lei tot
enorme omgewingskade.
Voordat besluit word op die doeltreffendste, bekostigbaarste en geskikste
beheeropsie vir UIP in ’n spesifieke situasie, moet sekere faktore in
aanmerking geneem word. So moet beheermetodes gebruik word wat
geskik is vir die betrokke spesie sowel as vir die ekosisteme waar hulle
voorkom. Sien die opsie in “Guide to Clearing Alien Invasive Plants” in die
kieslys by www.dwa.gov.za/wfw.
Biobeheer is In langtermyn- volhoubare oplossing vir die beheer van
uitheemse indringerspesies en werk dikwels die beste as deel van
’n geïntegreerde bestuurstelsel as dit ’n bestaande beheerprogram
aanvul. Op langtermyn lei dit tot ’n afname in die koste van die ander
beheermetodes, wat die beheerprogram volhoubaar maak.
4. Rehabilitasie van gebiede waar uitheemse
indringerplante verwyder is
As UIP uit ’n gebied verwyder is, sal dit sekerlik nie die einde van die
probleem wees nie. Baie plante het die vermoë om weer uit hulle wortels
of afgesnyde stompe uit te loop, en as die afgesnyde stompe nie met
geskikte plantdoders behandel word nie, kan dit lei tot ’n erger infestasie
as tevore. Daar sal nog groot hoeveelhede sade van die UIP in die grond
wees, en dit sal in groot getalle ontkiem namate meer sonlig op die grond
val. Die ontwrigting van die grond deur ontworteling van bome laat die
sade van die UIP ook makliker ontkiem. Baie uitheemse peulgewasse soos
die Australiese Acacia-spesie (wattels) het sade wat vuurbestand is en deur
vuur gestimuleer word om te ontkiem. Die meeste sade van inheemse
plante word egter deur vuur vernietig. Daar moet omsigtig te werk gegaan
word met sensitiewe biome soos die fynbosbioom, want die peulspesies
het stikstofbindende bakterieë in hul wortels van ’n allopatiese uitwerking
het en die grondsamestelling verander. Hulle vaar dus beter as uitheemse
spesies.
Om te verhoed dat skoongemaakte gebiede weer deur die UIP ingeneem
word, moet opvolgaksies onderneem word vir so lank as wat nodig is.
Dit is ook baie belangrik om ’n meer gewenste soort plantegroei in die
skoongemaakte gebiede te vestig, byvoorbeeld ’n vinnig groeiende
grassoort.
Die volgende publikasies wat gekombineer moet word gee riglyne vir
rehabilitasie van gebiede waar UIP uitgehaal is:
• Rehabilitation recommendations after alien plant control. P Campbell.
Plant Protection Research Institute Handbook No 3. PPRI: 1-43.
• Grab-a-grass dial: guidelines for rehabilitation after alien plant control.
PL Campbell. ARC-Plant Protection Research Institute. (Beskikbaar
vir KwaZulu-Natal; Mpumalanga & Limpopo; die Vrystaat, NoordKaap, Noordwes & Gauteng; Oos-Kaap).
Albei is beskikbaar van NIPB-boekverkope. Skakel 012 808 8000.
Die Werk vir Water-program stel ook inligting beskikbaar. Skakel hulle
tolvry by 0800 005 376 of besoek www.dwa.gov.za/wfw.
5. Die “Werk vir Water” Program
Besoek www.dwa.gov.za/wfw
Die aanslag teen UIP word gelei deur die “Werk vir Water” (WvW) -program
en geadministreer deur die Departement Water en Omgewingsake.
Hierdie program werk in vennootskap met plaaslike gemeenskappe, aan