encéndenselle dous blandóns, un de cada lado. O estremecedor do asunto é que cando o lume dun
deles morre, un veciño da parroquia tamén o fará. Se é o do lado de riba, o veciño será dese lado da
montaña. Se o que morre é o do lado de baixo, tocaralle a esoutra ladeira.
Non hai moito que miña abuela foi ao enterro dun coñecido. Cando chegou á casa, traía a cara branca
coma neve e falou en voz baixa.
–
Dios! Morriu o blandón de riba. Se non se me respingou o sangre cando o vin.
E non era para menos. O medo no corpo non se lle quita a ninguén e ese lado era o noso. E así foi que
xa na mesma semana morriu o Balsiñán de Esternande. Quen dixo que as lendas non eran máis ca
contos?
MÁIS VIVOS CA
MORTOS
Daquela, os homes marcharan para a guerra. Uns volvían, pero outros non lles corría tanto a sorte.
Deixaban a familia, as mulleres, os fillos, na casa sen poder poñerlle remedio. Ben sabemos que era
todo unha trangallada. Iso foi o que lle pasou a miña nai. O seu home, meu pai, nunca volviu. Dende
que soubera da súa morte, dera en chorar e en pedir para velo unha última vez. Non facía máis ca
repetilo.
Todos os días andaba a facer os labores da casa, coidaba dos seus cinco fillos e saía adiante como mal
podía. Subiu unha noite, despois de cear, as escaleiras, cansa do longo día, e achegouse á cama.
Apagou o candil e deitouse intentando que a collese o sono. E niso estaba cando, no medio da noite,
sentiu unha friaxe, unha man de xeo acaroada contra a meixela. Deseguida abriu os ollos, mais alí non
había ninguén. Non era de estrañar que sentise un profundo desacougo. Dende entón, só pedía para
que a alma do seu home descansase en paz e que Deus o tivese no ceo.
E non foi a única que viviu unha situación así. A madriña da que dende hai anos é a miña muller,
tamén perdiu ó marido do mesmo xeito. Tamén a muller lamentaba a súa morte, anque sabía que
debía seguir adiante polas súas dúas fillas. E así foi que un día andaba a recoller herba para os bichos
arredor da casa co fouciño. Xuntou un feixe e volvía con el para a casa, cando viu a un home sentado
sobre o balado de pedra. Deixou caer todo o que levaba nas mans, pro xa desaparecera. “Se non era
mesmiño coma era de vivo”, era o que sempre murmuraba. A roupa negra, os pantalóns rachados, a
boina, o perfil co seu afiado nariz... todo nel o recordaba. Nunca máis lle saiu da cabeza.