Contemporary Eurasia, Economic and Political Issues, volume V (1) Contemporary Eurasia volume V (1)

ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԵՎ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ԽՆԴԻՐՆԵՐ էր, որը հաստատվել էր 1991 թ. քրդական ապստամբության ճնշումից հետո: Քրդերի վերահսկողության տակ գտնվող տա- րածքներն էին Էրբիլի, Սուլեյմանիեի և Դոհուկի մուհաֆա- զաները և որոշ տարածքներ Քիրքուքի (Թամիմ), Դիյալայի, Սալահ ադ-Դինի և Նինևայի մուհաֆազաներից: 2003 թ. պա- տերազմի ժամանակ քրդական զինված ուժերը դեպի հարավ ընդլայնեցին իրենց վերահսկողության տակ գտնվող տա- րածքները՝ ն երառյալ Քիրքուք, Մախմուր, Խանեկին քաղաք- ները: Քիրքուք քաղաքը և համանուն նահանգը քրդերի համար կրկնակի կարևորություն ունեն: Առաջին հերթին նրանք քա- ղաքը պատմականորեն համարում են իրենցը, որը ժամանակի ընթացքում իշխանությունների վարած քաղաքականության հետևանքով զգալիորեն զրկվել է իր բնիկ բնակչությունից: Էրբիլը դեռ ամերիկյան ներխուժումից առաջ առաջարկում էր, որ քաղաքն ընդգրկվի քրդական ինքնավարության տարածք՝ դա համարելով պատմական արդարության վերականգնում: Ջալալ Թալաբանին, լինելով Իրաքի նախագահ, հայտարարեց, որ Քիրքուքը քրդերի Երուսաղեմն է 1 ՝ դրանով կարծես շեշտելով, որ այն սրբազան նշանակություն ունի իրենց հա- մար, հետևաբար զիջման չեն գնալու այս հարցում: Քիրքուքի կարևոր նշանակության վկայությունն է նաև այն, որ 1992 թ. ներկայացված Քրդստանի շրջանի սահմանադրության նախա- գծում Քիրքուքը նշված է որպես մայրաքաղաք 2 : 2009 թ. Քրդստանի շրջանի սահմանադրության նախագծում ուղղակի հիշատակություն չկա Քիրքուքի՝ մայրաքաղաք լինելու մասին, սակայն 10-րդ հոդվածով խորհրդարանին իրավունք է տրվում Էրբիլի փոխարեն այլ մայրաքաղաք ընտրելու 3 : Քիրքուքի երկրորդ նշանակությունը ռեսուրսային է՝ հաշ- վի առնելով, որ վաճառքից Քիրքուքի նավթի պաշարների տնօ- րինումը ռազմավարական կարևորություն ունի: Քիրքուքում 1 2 3 ‫األوسط‬ ‫الشرق‬ ,2011, ‫مارس‬ 14, ‫كركوك‬ ‫حول‬ ‫طالباني‬ ‫تصريحات‬ ‫يعتبرون‬ ‫عراقيون‬ ‫نواب‬ ‫برلمانيا‬ ‫الستجوابه‬ ‫ويدعون‬ « ‫مستفزة‬ » Նուաբ ալ-իրակիյուն յաաթաբարուն թասրիհաթ Տալաբանի հաուլա Քիրքուք «մուսթաֆիզա» վա յադաուն լիիսթիջաուաբա բառլամանիյա, Աշ- Շարկ –Ալ-Աուսատ, http://archive. aawsat.com/details.asp?section=4&article= 612370&issueno=11794#.VsLIHvmLTIU, (Մատչելի էր 01.04.2016). O'Leary B., How to Get Out of Iraq with Integrity, Philadelphia, 2009, p. 153. Տե՛ս Իրաքյան Քուրդիստանի՝ 2009 թ. սահմանադրության նախագծի 10- րդ հոդված, http://www.presidency.krd/docs/KRConstitution-ar.pdf (մատչելի էր 12.05.2016 ). 90

Contemporary Eurasia, Economic and Political Issues, volume V (1) Contemporary Eurasia volume V (1) | Page 90