Contemporary Eurasia, Economic and Political Issues, volume V (1) Contemporary Eurasia volume V (1) | Page 104
ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԵՎ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ԽՆԴԻՐՆԵՐ
պետ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի հարաբերությունները լարված
էին 2011 թ. սկսված սիրիական հակամարտության պատճա-
ռով, որտեղ Ալ-Մալիքին աջակցում էր Սիրիայի նախագահ
Բաշար Ասադին: Բարզանիի «հեղաշրջումը» չստացվեց, քանի
որ Ալ-Մալիքին վայելում էր Իրանի ու ԱՄՆ-ի աջակցությունը:
Ալ-Մալիքին, ի պատասխան նավթի արդյունահանման քրդա-
կան բոյկոտին, սպառնաց կրճատել ՔՇԿ-ին տրամադրվող մի-
ջոցները: Ի վերջո, կողմերը եկան նախկին պայմանավորվա-
ծությանը, իսկ քրդերը նավթային առումով շարունակեցին
կախված մնալ Բաղդադից 43 : 17% մասնաբաժնի շնորհիվ ՔՇԿ-ի
եկամուտները 2005 թ. 2.5 միլիարդ դոլարից 2013 թ. հասան 13
միլիարդ դոլարի 44 : 2013 թ. Էրբիլն ավարտին հասցրեց
նավթամուղի կառուցումը՝ միացնելով այն Քիրքուք-Ջեյհան
նավթամուղին: 2014 թ. նավթամուղով Ջեյհան հասած առաջին
միլիոն բարել քրդական նավթը տանկերով ուղևորվեց Եվրո-
պա 45 :
2014 թ. հունիսին ԻՊ-ը գրավեց Իրաքի՝ մեծությամբ երկ-
րորդ քաղաքը՝ Մոսուլը՝ տիրանալով իրաքյան բանակի ստո-
րաբաժանումների թողած մեծաքանակ սպառազինությանը,
բանկերին, նավթագազային պաշարներին, վերամշակման
գործարաններին, օդանավակայաններին: ԻՊ-ի կողմից Մոսու-
լի և մի շարք այլ տարածքների գրավումից իրաքյան քրդերը
հայտնվեցին ռազմաճակատի առաջին գծում: Իրաքյան բա-
նակի նահանջի պայմաններում քրդական փեշմերգան մար-
տեր էր մղում ԻՊ-ի դեմ նրանց առաջխաղացումը բուն Իրաք-
յան Քրդստանի տարածք կանգնեցնելու համար: Մոսուլի,
Թիքրիթի գրավումից հետո գրոհայինները հարձակում սկսե-
ցին քրդերի մայրաքաղաք Էրբիլի ուղղությամբ, որը մեծ ջան-
քերի գնով հաջողվեց կանգնեցնել:
2014 թ. հուլիսին իրաքյան բանակի ստորաբաժանում-
ները նահանջեցին նաև Քիրքուքի շրջանից, որի նկատմամբ
հավակնություններ ունի Իրաքյան Քրդստանը: ԻՊ-ի կողմից
Քիրքուքի գրավումը թույլ չտալու համար քրդական փեշմեր-
գան մտավ քաղաք: Պատերազմը ֆինանսական լուրջ խնդիր-
43
44
45
Նույն տեղում:
Natalie D., The Kurdistan Region of Iraq: Stabilizer or Spoiler?, Georgetown
Journal of International Affairs, Washington, Feb. 2013, p. 73.
KRG statement on first oil sales through pipeline export, http://cabinet.gov.
krd/a/d.aspx?l=12&a=51589, 23,05, 2015.
104