Makale
okuyucular da apaçık gerçekle karşı karşıya kalırız: Artık
Aschenbach’ın, Akdeniz’e giden vapurda görüp dehşete
düştüğü ve eserde grotesk bir çirkinlikle tasvir edilen
ihtiyar adamdan hiçbir farkı yoktur. Şairin vapurda o
ihtiyar adamı gördüğü bölüm kitapta şöyle anlatılıyor:
(...) Aschenbach ona dikkatle bakar bakmaz, bir dehşet
duygusuyla, bu delikanlılığın sahte olduğunu anladı.
(...) Aschenbach ona ve arkadaşlarıyla olan yakınlığına
ürpertiyle baktı. Bu adamın ihtiyar olduğunu; onların
züppe, alacalı giyinişini hakkı olmadan taklit ettiğini,
hakkı olmadan onlara benzeme yeltendiğini bunlar bilmiyor, görmüyorlar mıydı?(...) Nasıl oluyordu bu iş?8
O ihtiyarın, bütün erdemli davranışları bir
kenara iterek yanındaki gençlere benzemek istemesini
sorgulayan Aschenbach’ın, erdem ve estetiğe Tadzio’yu
görmeden önceki bakış açısının nasıl olduğunu
anlayabiliyoruz bu bölümden. Gerçekten de Tadzio’ya
rastlamadan önceki Aschenbach’ın, sembolik olarak
Apollo’nun veyahut Dr. Jekyll’ın “bu işin nasıl olduğunu”
anlaması çok güç. Fakat ne zaman geliyor ki Aschenbach,
kendini Tadzio’ya beğendirme arzusuna yenik düşüyor;
işte o zaman, eskiden dehşetle seyrettiklerinin bir parçası
oluveriyor.
1971 yapımlı “Death in Venice” filminden bir kare
güzelliğinden kopamaz ve salgın günlerinde dahi
Venedik’i terk etmez. Böylece Aschenbach, Venedik’te
Tadzio için değil, onun bedeninde vücut bulan ilahi ve
hiçbir kelimenin tarife yanaşmayacağı güzellik uğruna
ölür; tıpkı Semele’nin Zeus karşısında eriyip, kül olması
gibi.
Aschenbach’ı ünlü Alman besteci -Mann ile
de mektuplaştığı bilinen- Gustav Mahler’e benzeten
eleştirmenler olduğu gibi, Thomas Mann’ın yaşamı
boyunca en fazla etkilendiği yazarlardan olan Goethe ile
ilişkilendirenler de bulunuyor.9 Venedik’te Ölüm’de bu
ilişkilendirmeye yardımcı olacak pek çok ayrıntı göze
çarpıyor. Aschenbach’ın genç yaşta üne kavuştuğunun
anlatıldığı bölümleri okurken Genç Werther’in Acıları’nı
yazdığında henüz yirmi beş yaşında olan ve o yaşta
büyük bir üne kavuşan Goethe’yi düşünmemek elde
değil.