liriz: Batı uygarlığının mayası olan Grek mitolojisi, daha birkaç yüzyıl öncesine dek, mitolojinin kaynağı ve ba�langıcı sanılıyordu... Oysa Grekler de, Hindistan�dan gelen göçmen bir halktı. M. Ö. 2000�li yıllardan ba�layarak, Hindistan dolaylarındaki yurtlarından, yanlarına tanrılarını, mitoslarını da alıp önlerindeki sürüleriyle birlikte dü�e kalka, bugünkü Yunanistan yörelerine ula�mı�lardı. Grekler dalga dalga �imdiki topraklarına geldiklerinde, Anadolu�da çok büyük uygarlıklar ve sözcüğün tam anlamıyla, uygarca ya�ayan toplumlar vardı... Az önce değindiğimiz gibi, buna örnek olarak bütün görkemiyle bize ula�mı� olan Mezopotamya�daki Sümer uygarlığını ve onun daha sonra ula�tığı toplumların yapısına göre dönü- �ümler geçirecek olan mitolojisini gösterebiliriz... Grekler geldikleri bu yeni ülkenin mitologyası ve uygarlığıyla içselle�tiler. İçlerinden çıkan sanatçılar, ilozolar bu mitosları i�lediler ve onlara dayanarak bilimin, felsefenin, sanatların önünü açtılar.
Geçen yüzyılda Sümer dili çözülüp çivi yazıları okununca, Avrupalıların Grek mitolojisi konusundaki kesin sandıkları birtakım savları kökten yıkıldı! Çünkü Grek mitolojisi dedikleri mitolojinin, bilimlerin, Mezopotamya ve çevresinde uygarlıklar kurmu� Sümerlerden kaynaklandığı ortaya çıktı.
İ�te Sümerlerden kaynaklanıp gelen Greklerin mitolojisi, daha sonra Romalılara geçti ve haliyle yeniden deği�im ve dönü�ümlere uğradı.... Ondan çok sonraları da Avrupalılar, bu mitolojiyi ve onun tetiklediği kültürü alıp benimsediler... Böylece bu mitoloji, Batı uygarlığı denen olu�umun mayasını ve hamurunu olu�turdu; bütün sanat ve bilim dalları, felsefe, vs. hep bu mitolojinin yolda�lığında serpilip geli�ti...
Gene o eskiçağdaki Ayshülos, Euripides gibi tiyatro ozanları; Ba�tanrı Zeus�un ve öteki tanrıların zorba ve ürkünç egemenliğine kar�ı, o zayıf insanoğlunu seven ve onun için sava�an kahramanların ve de tanrıların olduğunu, kaba ve ürkünç mitosları insancılla�tırarak anlatmaya çalı�tılar. Bu bağlamda, Ba�tanrı Zeus�un kö�e bucak sakladığı ate�i çalıp insanlara ula�tıran insan dostu tanrı Prometeus�u i�lediler örnek olarak...
Bu tiyatro oyununa göre, tanrı Prometeus içine her türlü beceri, akıl ve de onu aydınlatacak ate�i koyup kendi elleriyle çamurdan yarattığı insanoğlunun, çok mutlu bir ya�am sürmesini istiyordu dünyamızda. Ne var ki insan denen böyle güçlü bir yaratığın dünyaya egemen olmasını istemeyen Ba�tanrı Zeus, Prometeus�un insan beynine koyduğu o kıvılcımı alıp bir kö�eye sakladı... Haliyle insanoğlu da, dünyamızda körü körüne, ı�ıksız ya�amaya ba�ladığı için, kendine yara�an bir ya�am süremiyor, karanlıklar içinde habire çırpınıyordu. Bu duruma çok üzülen insan dostu Prometeus, zaten kızdığı Ba�tanrı Zeus�un kö�e bucak sakladığı o ate�i çalıp insanlara ula�tırıverdi! Bu yüzden de Ba�tanrı Zeus, insan dostu Prometeus�u bir kayaya çivileterek cezalandırdı. Ne var ki Prometeus�un armağanı olan o kıvılcımla ı�ıklanıp aydınlanan insanoğlu, bilimlerde ilerlemeye ve bu yolla daha ilk basamakları üstünde durduğu o yüksek doruklarına doğru tırmanmaya ba�ladı...
İ�te kaba mitosları bunun gibi aydınlatıcı yapıtlara dönü�türerek insanoğluna yepyeni ufuklar açan sanatçıların ba�ında, etkinliği hiç azalmayan ve bizim Ege topraklarından çıkma Homeros�umuz vardı...
- Troya sava�ları sırasında ve sonrasında, insanların ve tanrıların harmanlandığı olayları içeren İlyada ve Odisseya destanları konusunda, 45.000( kırkbe� bin) kitap yazıldığını söylediniz. Bu yapıtların evrensel ozanı Homeros kim ve neden önemli sizce? YA�AR ATAN- Gerçekten de doğup büyüdüğü Akdeniz coğrafyasındaki toprakların mitolojisini i�leyen ozanlardan Homeros gerçeği, çok çarpıcı bir örnektir... Homeros, ya�adığı toprakların iki yakasındaki karde� halkların tarih ve mitoloji kaynaklı efsanelerini( mitoslarını)
62