✤
✤
➔
✤
EBERHARD
ZANGGER, 1990 ' LARDA, ARKEOLOJİNİN
KENDİ İÇİNE
KAPALI DÜNYASINA BİR BOMBA GİBİ DÜŞTÜ
✤
14
çeki�meler unutulmu�tur. Günümüzde ise ara�tırma tarihindeki bu bilimsel bo�luklar, gelecek nesiller için fırsatlar sunar. Geçmi�te Ege�nin protohistorya ve eski Yakın Doğu ara�tırmaları uzmanlarından bazıları, Türkiye�nin batısında MÖ 2. binyılda, bugüne kadar büyük ölçüde ihmal edilmi� bir kültürün var olduğunu savunmu�tur. Ancak Luvi kültürünün varlığına i�aret eden birçok ipucu yine de sistematik olarak ara�tırılmamı�tır. �
Bu hedelerin, en az çeyrek yüzyıllık bir geçmi�le bağlantılı, daha doğrusu bir entelektüel ısrarın sonucu olduğunu söyleyebiliriz. Eberhard Zangger, kazanımlarını bırakmaya niyetli görünmüyor.
Ancak böyle ki�isel tarihlerin çok ötesinde sonuçlara da hazırlıklı olmak gerekiyor. Çünkü Luviler üzerine ara�tırma ve nicelemeler, sadece Ege�ye bakı�ı ve Ege�nin geçmi�ini deği�tirmekle kalmayacak, Batı�nın Doğu�ya ve Anadolu�ya bakı�ına da ağır bir darbe olacak. Eberhard Zangger ve yol arkada�larının dü�üncelerini özetleyen bir bakı�, �öyle:
�Geçmi�in ara�tırılmasına odaklanan disiplinler coğrafya yahut dil bölgelerine( Mısır bilimi, Eski Grek dili ve edebiyatı ara�tırmaları, Eski Yakın Doğu çalı�maları vb.), zamansal dönemlere( protohistorya, Eski Çağ tarihi, vb.) ve içeriğe( mimari tarih, iloloji, sanat tarihi vb.) göre gruplara ayrılır. Bilim yüz yıldan uzun bir süredir uzmanla�maya doğru bir geli�im göstermektedir. Gözlemler spesiik hale geldikçe, bilimsel ba�arı da o kadar yüksek olur. Ancak ayrıntılara odaklanmak, büyük resmi görmeyi engelleyebilir. Karma�ık tarihsel olayların rekonstrüksiyonunun ba�arılı olabilmesi için, uzmanlık alanının sınırları dı�ına çıkıp farklı alanlarla i�birliği yapmak gerekir. �
Gelinen noktada Dr. Zangger�in gerekli donanıma ve hatta saha tecrübesine de sahip olduğu, jeoarkeolojik faaliyetlerinden anla�ılıyor. Kendisine geçmi�te gösterilen tepkide �tümüyle bo� olmaması� da ciddi bir rol oynamı� olabilir. Gerçekten de Zangger, 1982�den sonra Doğu Akdeniz�deki arkeolojik sit merkezlerindeki bilimsel ara�tırmalara da katılmı�, bu alanda uzmanla�mı�tı.
“ BOŞLUK FALAN YOK!" REHAVETİ
�İnsanlarla çevre geli�imi arasındaki tarihsel etkile�imin rekonstrüksiyonu�nu son 40 yılda jeoarkeoloji olarak tanımlandığını hatırlatan Eberhard Zangger�e göre Luviler pek az ara�tırılmı� bir kültür ve uygarlıktır madem, o zaman bu eksikliğin hızla giderilmesi gerekir. Böyle bir giri- �imin sonuçsuz kalması mümkün değildir. Ama �Luviler konusunda bir eksiklik yok, biz sabahtan ak�ama kadar öğrencilerimize Luvileri anlatıyoruz� diye gönül rahatlatan yerle�ik Türk akademisyen ve arkeologların varlığı da sır değil.
Aslında Zangger, 1990�ların ortasında arkeolojinin kendi içine kapalı dünyasına bir bomba gibi dü�tü. Dü�tüğü gibi de uzakla�tırıldı. Troya�nın yıkılması ve etkileriyle ilgili tezleri, onu özellikle Atlantis�le ili�kilendirmesi, �bilim adına �arlatanlık� olarak damgalandı ve kendisinin de �yeni bir Erich von Däniken� olduğu ileri sürüldü. Böylesine acımasız bir biçimde �ödüllendirilmesi�, onun bir uzman arkeolog olarak ya�ama planlarına son vermesiyle sonuçlandı.
Aslında Zangger, Troya sava�ının mit değil tarihsel bir gerçek olduğu kanısındaydı. Eski dünyanın Bronz Çağı�nda, büyük güçlerin �dünyaya egemen olmak için� giri�tikleri dünya sava�ının son a�amasıydı Troya, Zangger�e göre. Dünyanın merkezi, bundan 3-4 bin yıl önce gerçekten de Doğu Akdeniz çevresiydi. Eberhard Zangger, ayrıca Atlantis�in Troya�nın nitelikleriyle örtü�tüğünü maddeler halinde sıralıyordu ve kendine fazla güvenli çıkı�ı, yerle�ik arkeolojide belki kendisinin de beklemediği kadar büyük bir irkilmeye, reaksiyona yol açmı�tı.
Dr. Zangger, Troya�nın tarihsel gerçekliğinden vazgeçmi� değil. Ayrıca bu konuda yeni veri ve bilgi birikimi olduğunu da saklamıyor. Ancak �u sıralarda tezlerini fazla öne çıkarmadığı söylenebilir. Unutması mümkün değil: Bu jeoizik-