AVRUPA KULTUR YILLIK 2016-2017 AVRUPA KULTUR YILLIK 2016-2017 | Page 104

Benim için epeyce üzücü olan bir zorluk , Kıbrıs sorunudur . Sanırım Türkiye akıllıca bir siyaset kullanarak bu engeli kolayca a�abilir . Sonuçta Kıbrıslılar pekala bir arada ya�ayabilirler . Onlara bu olanak tanınmalıdır . Ba�ta herkes gibi zaman zaman kendi aralarında kapı�acaklardır . Ama eninde sonunda anla�acak ve AB üyesi birle�ik bir devlet olacaktırlar .
İç siyasete gelince . Açıkçası tavsiyelerde bulunabilecek derecede Türkiye�yi tanımıyorum . Burada ya�amadım . Birkaç defa kısa süreli fakat çok ho� ziyaretlerde bulundum . İslam Türkiye�de risk midir , koz mudur , bilemiyorum . �ayet ba�ından beri hissettiğimiz , tanıdığımız modern bir Türkiye varsa , bu Türkiye , Müslüman Akdeniz ülkelerine , İslam dünyasına gerçekten örnek olabilir . Türkiye�nin bir yanda Filistinlilerle , öte yanda İsraillilerle kurduğu ayrıcalıklı bağlar son derece olumludur . Türkiye bu bölgede barı�ın kurulması için bizlere yardımcı olabilir . Akıllı bir Türk hükümeti Avrupa açısından çok değerlidir . Böyle de olduklarını sanıyorum .
İSLAM VE DEMOKRASİ
- Yaygın Batı kamuoyu genelde oldukça kolaycı bir bakı�la İslam ile demokrasi arasında bir uyu�mazlık olduğunu savunur . Gerçi Arap ülkelerinde son kaydedilen geli�meler en ku�kucuları dahi dü�ündürmü� olsa da �imdilik kesin bir olgudan konu�mak zor . Sizce Müslüman toplumları demokratik bir ya�amla bağda- �abilir mi ? STÉPHANE HESSEL - Birincisi : İslam�ın uzun bir tarihi var . Bu geçmi�te öyle bazı dönemler mevcuttur ki , bu dönemler ya�anmamı� olsa bugünkü Modern Dünyayı görebilmek bile hayal olurdu . Orta Çağ�dan sonra mesajı ve katkılarıyla İslam olmasa Avrupa�da günümüze geçi� sağlanamazdı , nerede olduğumuzu bilemezdik . İbn-i Sina , İbn-i Rü�d gibi İslam bilginleri sayesinde Antik dü�üncenin modernle�mesi gerçekle�ti . Sonra İslam dü�üncesi maalesef özellikle Vahhabilik etkisinde bir gerileme ya�adı . Aynen bir zamanlar Katolik kilisesinde , örneğin engizisyonda olduğu gibi tutucu anlayı�lar İslam dinini bloke etti , geli�mesini durdurdu . Beni �ahsen hiç bağlamasa da son yüzyıllarda açılan Katolik kilisesi , modernle�meyi , çağına uymayı ba�ardı . İslam da aynı yoldan geçebilir , geçmelidir . Yoksa İslam ile demokrasi arasında a�ılmaz bir çeli�ki olduğuna inanmıyorum .
Kaldı ki , önümüzde bu süreci denemi� , denemeye devam eden bir toplumu siz de yakından tanıyorsunuz . Türkiye bir anlamda bu a�amayı , hareketi ba�armı� bir ülkedir . İslam ile yakın bağını sürdüren Türkiye benim gözümde Modern İslam�ın simgesidir . Gerilememek kaydıyla Türk İslamı Magrip hatta Ma�rek ülkelerine örnek olu�turabilir . İslam�da modernle�me Türkiye�den ilham ve güç alabilir .
- Sizce İnsan Hakları , cumhuriyetçi değerler , özgürlük , e�itlik gibi kavram ve ilkeler yalnızca Judeo-Hıristiyan kökenli toplumlara , kültürlere özgü birtakım gelenekler midir ? Bu noktada İslam ile bağda�mazlıktan söz etmek olası mıdır ?
STÉPHANE HESSEL - Hayır ! Hiç böyle dü�ünmüyorum . Çünkü 1948�de İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi�ni kaleme aldığımız yolda�larımın çalı�malarının gerçekten çok ba�arılı olduğuna inanıyorum . Gerek anla�ma ( pakt ) gerek bildirge metinleri istisnasız herkes tarafından kabul edilebilir metinlerdir . Koniçyüsçülerden Budistlere , Katoliklerden Müslümanlara , Musevilerden Protestanlara herkese saygılı , herkesi birle�tiren bir dil ve tanımdır .
Tanrıya hiç bir atıfta bulunulmamakta , metinde Tanrı sözcüğü kullanılmamaktadır . Temel kavram ve sözcükler erkek ve kadındır , insandır , ki�idir . Hemen hemen her paragrafta bu sözcükler geçer . Yazılanlar içtenlikle arzulanan ve hedelenen insan özgürlükleridir . Nerede ya�arlarsa ya�asınlar , kadın veya erkek , özgür , kendi vicdan ve inançlarında serbesttirler .
Bu metni Batılı olduğu , bazı gelenek veya kültürlere uymadığı gerekçesiyle red-
92