νεότερες γενιές συστηματικά ή μέσα από το παράδειγμά τους στο γλέντι· β)
του ευρύτερου κοινοτικού περίγυρου (για παράδειγμα, σε συζητήσεις στο
σχολείο, στην εργασία, με φίλους, στο καφενείο, κ.ο.κ., σε χώρους όπου
συνευρίσκονται οι Καρπάθιοι στο νησί και στη διασπορά, και όπου
συζητούνται οι μαντινάδες και μπορεί να ξεκινήσουν και γλέντια)· και γ) στα
ίδια τα γλέντια (αρχικά με συμμετοχή σε αυτά ως παρατηρητές και αργότερα
ως μαθητευόμενοι γλεντιστές, μουσικοί και χορευτές).
•
Μέσω της γλεντικής εξάσκησης συνομηλίκων μεταξύ τους σε διάφορα
πλαίσια συνεύρεσης, όπως, για παράδειγμα, στα γλέντια που οργανώνει ο
Όμιλος Καρπαθίων Νέων στην Αττική ή ομάδες Καρπαθίων νέων όταν
συναντιούνται στο νησί, ιδιαίτερα το καλοκαίρι.
•
Με οργανωμένες πρακτικές εκμάθησης (που αφορούν μουσικά όργανα,
χορούς, τραγούδια και μαντινάδες), από ιδιώτες δασκάλους, είτε ως ατομικά
μαθήματα, είτε με τη μορφή μαθημάτων που προσφέρονται από τοπικούς και
πολιτιστικούς συλλόγους και εκπαιδευτικούς-ερευνητικούς φορείς, στην
Κάρπαθο, στη Ρόδο, στην Αθήνα, στον Πειραιά και στη διασπορά. Στα
οργανωμένα αυτά πλαίσια διδάσκονται όχι μόνον ο χορός και το παίξιμο των
παραδοσιακών οργάνων, λύρας, λαούτου και τσαμπούνας, αλλά κυρίως, οι
σκοποί, το τραγούδι και η σύνθεση της μαντινάδας. Οι σκοποί και οι
μαντινάδες, στοιχεία τα οποία έως τις μέρες μας αποτελούσαν βασικά και
αλληλένδετα χαρακτηριστικά της ενδο-κοινοτικής και της δια-κοινοτικής
προφορικής επικοινωνίας των Καρπαθίων, δεν μπορούν πλέον να
μεταβιβαστούν στο πλαίσιο της καθημερινής και της εορταστικής τους ζωής,
αφού στην πλειοψηφία τους οι Καρπάθιοι ζουν μακριά από το νησί τους και
ο τρόπος ζωής τους ακολουθεί τους ρυθμούς και τις τάσεις που έχει επιφέρει
ο καταναλωτισμός και η παγκοσμιοποίηση ακόμη και στις κοινότητες του
νησιού
(χρόνος
εμπορευματοποιημένος,
ενδιαφέροντα
και
τρόποι
συνυφασμένοι με την κατανάλωση). Τα παιδιά των Καρπαθίων σήμερα,
περισσότερο από ό,τι στο παρελθόν, μαθαίνουν να ξεχωρίζουν και να
τραγουδούν τους σκοπούς και να συνθέτουν μαντινάδες σε μεγάλο βαθμό
στα μαθήματα που προσφέρονται από τους συλλόγους τους. Σκοποί και
μαντινάδες διδάσκονται μαζί, σαν ‘πακέτο’, καθώς τα παιδιά μαθαίνουν τους
σκοπούς μέσω των μαντινάδων (βρίσκουν τον σκοπό με την αρχή μιας
μαντινάδας), ενώ μαθαίνουν να φτιάχνουν μαντινάδες επενδύοντάς τες με
σκοπούς. Στα μαθήματα του συλλόγου ‘Ομόνοια’ των Απεριτών Αττικής, οι
43