εικόνα, η οποία συχνά - όχι γενικά, όμως - παρουσιάζεται στα Κάτω Χωριά,
πρέπει να σημειώσουμε ότι τα Πάνω Χωριά της Καρπάθου ακόμη διατηρούν
το διαλογικό κοινοτικό γλέντι με τα τοπικά όργανα στις εθιμικές εκδηλώσεις
τους στον κύκλο της ζωής και στον κύκλο του χρόνου.
•
Οι ιδιαίτερες κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες στα επιμέρους χωριά της
Καρπάθου πρέπει να ληφθούν υπ’ όψη εάν θέλουμε να ερμηνεύσουμε την
κατά τόπους διαφορετική ανάπτυξη και τον χαρακτήρα του καρπάθικου
γλεντιού. Τα Κάτω Χωριά εκτέθηκαν ενωρίτερα στις επιρροές της υπερπόντιας
μετανάστευσης, με το επακόλουθο του εκχρηματισμού της οικονομίας τους,
της αστικοποίησης και της εισαγωγής της νεωτερικότητας στον τρόπο ζωής
των κατοίκων τους. Εδώ, λοιπόν, βλέπουμε να εισβάλλουν στο γλέντι τα νέα
ήθη που προαναφέρθηκαν και να μετασχηματίζεται το ενιαίο πλήρες γλέντι με
τη διάσπασή του σε καθιστό (διαλογικό) γλέντι, που τελείται σε καφενεία ή σε
σπίτια, και σε χορό, που τελείται σε μέγαρα, πλατείες και χοροστάσια με την
εισαγωγή ορχήστρας. Στα χωριά αυτά, γενικά, σήμερα το καθιστό γλέντι
αναπτύσσεται πιο ελεύθερα από ό,τι στο παρελθόν, και βέβαια πιο ελεύθερα
από ό,τι στα Πάνω Χωριά. Υπάρχει μεγαλύτερη ανοχή από την ομάδα στην
προσπάθεια νέων σε ηλικία γλεντιστών να αναμιχθούν στο γλέντι ενωρίτερα
από ό,τι επέβαλλε ο κανόνας της ηλικιακής ιεραρχίας κατά το παρελθόν, ενώ
κάποια ατοπήματα νέων, όπως είναι η διακοπή ενός θέματος και η εισαγωγή
άλλου, γίνονται αποδεκτά πιο εύκολα και χωρίς την τιμωρία (με τη μορφή
επικριτικής μαντινάδας) που θα επέφεραν παλιότερα. Μάλλον θα πρέπει να
ερμηνεύσει κανείς αυτή τη ελαστικότητα αφενός ως ενδεικτική της χαλάρωσης
της ηλικιακής ιεραρχίας και αφετέρου ως μια προσπάθεια προσέλκυσης και
μύησης των νέων στο πλαίσιο του διαλόγου του καρπάθικου γλεντιού -
μύησης
που
δεν
είναι
καθόλου
εύκολη
στις
σημερινές
συνθήκες
κοινωνικοποίησής τους στα παγκοσμιοποιημένα περιβάλλοντα όπου ζουν.
•
Μία άλλη επίπτωση της ενωρίτερης και εντονότερης διάχυσης στοιχείων της
νεωτερικότητας στα Κάτω Χωριά της Καρπάθου συνδέεται με τον πιο
διευρυμένο και ενεργητικό ρόλο των γυναικών στο δημόσιο γλέντι στα χωριά
αυτά σε σχέση με τα Πάνω Χωριά, και ιδιαίτερα με την Όλυμπο και το Διαφάνι.
Στα Κάτω Χωριά είναι σήμερα συνηθισμένο να λένε μαντινάδες οι γυναίκες
στα καθιστά γλέντια του κύκλου του χρόνου και του κύκλου της ζωής, και
μάλιστα συχνά από «φυλλάδες», στις οποίες τις έχουν ήδη προετοιμάσει.
Αυτό δεν συνέβαινε παλαιότερα, και κατακρίνεται συχνά από Ολυμπίτες
21