αυτούς. Οι σκοποί διαφέρουν ως προς τον τρόπο που τραγουδιούνται και
παίζονται, αλλά και ως προς τις ονομασίες τους ανά χωριό, έτσι ώστε ο ίδιος
σκοπός, με μικρή διαφορά, να έχει διαφορετική ονομασία σε δύο χωριά (για
παράδειγμα, ο ‘σκοπός της νύχτας’, όπως λέγεται στο Απέρι, που
τραγουδιέται στο τέλος του γλεντιού, είναι ‘ο σκοπός του φευγού’ της
Ολύμπου, με πολύ μικρή διαφορά). Οι οργανοπαίκτες οφείλουν όχι μόνο να
κατέχουν όλους τους σκοπούς, αλλά επιπλέον να γνωρίζουν και ποιοι
συνηθίζονται σε κάθε χωριό ή ποιους προτιμάει ο κάθε γλεντιστής, έτσι ώστε
και να μπορούν να τον βοηθήσουν όταν συνθέτει μαντινάδες, παίζοντάς του
τον αγαπημένο του σκοπό. Με τον τρόπο αυτόν συμβάλλουν στην ανάπτυξη
του κεφιού της παρέας των γλεντιστών και προάγουν την εξέλιξη του γλεντιού.
Στον παραπάνω αριθμό σκοπών συμπεριλαμβάνονται και οι σκοποί που
έχουν εισαχθεί από γειτονικές περιοχές (Κάσος, Ρόδος, δυτικά, νοτιοδυτικά και
νότια παράλια Μικράς Ασίας, κ.α.) λόγω των ανταλλαγών, της πολιτισμικής
ώσμωσης και των μουσικών δικτύων που είχαν αναπτύξει αλλά και
αναπτύσσουν μεταξύ τους οι κοινότητες του νοτιοανατολικού Αιγαίου. 12
•
Οι Χοροί στο καρπάθικο γλέντι, εφόσον υπάρχει χορευτική του ανάπτυξη,
χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες. Οι ‘κύριοι χοροί’ του γλεντιού είναι ο Σι’ανός
ή Κάτω Χορός, ο Γονατιστός, ο Πάνω Χορός και η Σούστα. Ανάλογα με την
εθιμική περίσταση υπάρχουν και ‘εθιμικοί χοροί’ όπως ο Αρκηστής, ο
Φουμιστός, το Πιπέρι, ο Καμουζελιάρικος ή Καμουζελιάρης και ο Σακελλάρης.
Και τέλος είναι οι χοροί του τελειώματος του γλεντιού, των ‘ξεξυλισμάτων’,
στους οποίους ανήκουν τα Κεφαλονίτικα, ο Ζερβός Χορός 13 , ο Αντιπατητής,
το Πεντοζάλι, ο Κρητικός, ο Καλαματιανός και ο Νησιώτικος Συρτός.
•
Το Χορευτικό Δρώμενο στο καρπάθικο γλέντι, εφόσον υπάρξει, διέπεται και
αυτό από την τάξη και τους κανόνες του, όπως και το καθιστό γλέντι. Οι
περισσότεροι χοροί είναι μικτοί (άντρες – γυναίκες) και ελάχιστοι είναι
αποκλειστικά αντρικοί ή γυναικείοι. Οι χοροί στο γλέντι αναπτύσσονται σε
μορφή ‘Ανοικτού Κύκλου’ 14 και ‘στήνονται’ (αρχίζουν) από άντρες 15 . Οι
βλ.: ΤΕΚΜΗΡΙΑ / Φάκελος 1 ος - Παράρτημα 13 ο - Βιβλιογραφία: Βασιλαράς 2015 και ΤΕΚΜΗΡΙΑ /
Φάκελος 1 ος - Παράρτημα 12 ο - Επιστολές / Τοποθετήσεις / Κοινοποιήσεις: Μαριγούλα Κρητσιώτη.
13 Ανάλογα με τις υφολογικές ιδιαιτερότητες στο βηματικό μοτίβο ο ζερβός χορός διακρίνεται σε
Ολυμπίτικο (κοινότητες Ολύμπου-Διαφανίου), Μεσοχωρίτικο (κοινότητες Σποών-Μεσοχωρίου) και
Κατωχωρίτικο (κοινότητες από το Απέρι και νοτιότερα).
14 Μοναδική εξαίρεση αποτελεί ο «Αρκηστής», αντρικός ζευγαρωτός-αντικρυστός χορός που χορεύεται
στις κοινότητες Ολύμπου-Διαφανίου το πρωί μετά την γαμήλια τελετή.
15 Η έναρξη του χορευτικού δρωμένου από άντρες σε Όλυμπο-Διαφάνι, Σπόα, Μεσοχώρι είναι αρχή
απαράβατη τουλάχιστον έως την περίοδο σύνταξης του φακέλου (Αύγουστος 2018). Στα Κάτω Χωριά
12
14