άντρες αλλά και γυναίκες που η παρουσία τους είναι αποδεκτή. Βασικό λόγο
έχουν οι μεγαλύτερης ηλικίας και οι αξιότεροι γλεντιστές, όπως η κοινότητα
τους αναγνωρίζει: οι ‘πρωτομερακλήες’.
7
Ο τραγουδιστικός διάλογος
αναπτύσσεται ανάλογα με τα ‘θέματα’ από την παρέα των γλεντιστών (στα
Κάτω Χωριά μπορούν να συμμετέχουν περιστασιακά και γυναίκες) και
πραγματοποιείται με αυτοσχέδιες αυτοστιγμεί συνθεμένες μαντινάδες σε
ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο (σε περιπτώσεις γαμήλιων γλεντιών από το χωριό
Σπόα και νοτιότερα παρατηρούνται και προετοιμασμένες μαντινάδες, ειδικά
από την πλευρά των γυναικών). 8 Σημαντικό στοιχείο για την απρόσκοπτη
πορεία του γλεντιού είναι η ‘τάξη’ που οφείλει να ακολουθεί η παρέα των
γλεντιστών αλλά και οι υπόλοιποι συμμετέχοντες. Η ‘τάξη’ αφορά τον τρόπο
και τη σειρά που διαρθρώνεται ο τραγουδιστικός διάλογος, τον σεβασμό
στον λόγο και στην άποψη των πρωτομερακλήδων σε τυχόν παρεκτροπές
της παρέας ή των υπολοίπων συμμετεχόντων και την μετάβαση από το ένα
‘θέμα’ στο άλλο μόνον εφόσον αναπτυχθεί το κάθε θέμα διεξοδικά από τους
γλεντιστές. Δεν επιτρέπεται, δηλαδή, να διακόψει κάποιος ένα ‘θέμα’
εισάγοντας νέο θέμα άκαιρα και χωρίς να έχει ολοκληρωθεί η τραγουδιστική
του επεξεργασία με μαντινάδες από τους συμμετέχοντες γλεντιστές.
•
Τα Μουσικά Όργανα που χρησιμοποιούνται στο καρπάθικο γλέντι είναι η
καρπάθικη λύρα, η καρπάθικη τσαμπούνα και το λαούτο με κοινές τις βασικές
αρχές στον τρόπο παιξίματος και κουρδίσματός τους. Στα ‘Κάτω Χωριά’
χρησιμοποιείται και το βιολί [βλ.: Ενότητα 4. υποενότητα ii]. Στην τοπική
ιδιωματική γλώσσα τα μουσικά όργανα αποκαλούνται ‘όργανα’ ή ‘παιγνία’,
ενώ όταν παίζουν η λύρα με την τσαμπούνα μαζί λέγονται ‘λυροτσάμπουνα’.
Το «μερακλίκι» σε έναν άντρα θεωρείται χάρισμα και μεγάλο πλεονέκτημα για τη θέση του στην τοπική
κοινότητα. Θα πρέπει να επισημανθεί, ότι το μερακλίκι δεν χαρακτηρίζει το σύνολο του αντρικού
πληθυσμού, αλλά αυτούς που το έχουν αναπτύξει ή που δείχνουν έφεση στο να γίνουν μερακλήδες. Το
μερακλίκι έχει διαβαθμίσεις αλλά και διαφορετικές εκφάνσεις και ποικίλλει ανάλογα με την
προσωπικότητα, την δεξιότητα, τον χαρακτήρα, το ήθος και τα προσόντα (στιχουργικά και
τραγουδιστικά) του κάθε γλεντιστή και με το πώς η παρουσία του «πρεπίζει» το γλέντι. Η αξία του κάθε
μερακλή κρίνεται και ορίζεται από την κοινότητα και ειδικότερα από τις παρέες των
γλεντιστών/μερακλήδων. Ο χαρακτηρισμός ενός ατόμου ως μερακλή, αποδίδεται από την κοινότητα
ως τίτλος όχι μόνο για τις εξαιρετικές ποιητικές και τραγουδιστικές του ικανότητες, αλλά και για την
ικανότητά του να συσπειρώνει και να ενδυναμώνει την παρέα, καθώς επίσης να συνεπαίρνει τον κόσμο
που γλεντά, επιτελώντας έτσι έναν ρόλο αισθητικά και ποιοτικά ανώτερο απ’ αυτόν του γλεντιστή [βλ.:
ΤΕΚΜΗΡΙΑ / Φάκελος 6 ος -Προφορικές Μαρτυρίες: Ευμορφία Ι. Διακογεωργίου].
8 Για την συμμετοχή των γυναικών στο καθιστό γλέντι, βλ.: υποσημείωση Νο.4.
7
12