άντρες εκτός της παρέας των γλεντιστών, γυναίκες παντρεμένες και
ελεύθερες, παιδιά, φιλοξενούμενοι και επισκέπτες) ανάλογα με τον ρόλο και
την ιεραρχική τους θέση στην κοινότητα κάθονται γύρω από το τραπέζι των
γλεντιστών σε τραπέζια, τάβλες, πεζούλια, αυλές, δώματα. Ο χορός
αναπτύσσεται, είτε γύρω από το τραπέζι των γλεντιστών στα ολιγομελή
γλέντια, είτε περικλείει και αρκετούς από τους συμμετέχοντες στο γλέντι που
κάθονται γύρω από το τραπέζι των γλεντιστών στα μεγάλα κοινοτικά γλέντια.
•
Οι Συμμετέχοντες στο καρπάθικο γλέντι ανάλογα με την κάθε περίσταση είναι
οι εξής: α) άντρες και γυναίκες που βοηθούν στην προετοιμασία του γλεντιού
(π.χ. μάγειροι, καφετζήδες, γυναίκες που βοηθούν στην κουζίνα ή στο
καφενείο, κ.ο.κ.)· β) άντρες γλεντιστές-μερακλήδες (σε πολύ συγκεκριμένες
εθιμικές περιπτώσεις όπως ο γάμος μπορούν να συμμετέχουν γυναίκες και
παιδιά)
4
· γ) οργανοπαίκτες άντρες
5
· δ) χορευτές/χορευτά’ες και
χορεύτριες/χορεύτρες· ε) κεραστές και κεράστρες 6 και στ) άντρες και γυναίκες
ως συμμετοχικοί παρατηρητές.
•
Η Παρέα των Γλεντιστών/Μερακλήδων είναι ο κύριος πυρήνας του
καρπάθικου γλεντιού ειδικά στην φάση που το γλέντι είναι ‘καϊστό’, δηλαδή
καθιστό. Η παρέα των γλεντιστών αποτελείται από άντρες συνήθως μεσήλικες
και πάνω αλλά και νεότερους και ανάλογα πάντα με τις συνθήκες τέλεσης του
γλεντιού. Γύρω τους μπορούν να κάθονται ή να στέκονται όρθιοι νεότεροι
Στην Όλυμπο και στο Διαφάνι οι γυναίκες (μόνο με το ρόλο στενού συγγενούς, όπως μητέρα, γιαγιά,
θεία που προικίζει και κατά τα νεότερα χρόνια αδελφή) συμμετέχουν τραγουδιστικά με το να πουν
μαντινάδες σε συγκεκριμένες περιστάσεις καθιστού γλεντιού, που είναι συγκεκριμένες εθιμικές φάσεις
της γαμήλιας τελετής όπως: το ξεπόρτισμα γαμπρού/νύφης και το κέρασμα της νύφης. Από τα Σπόα
και νοτιότερα γυναίκες αλλά και παιδιά έχουν εντονότερη παρουσία στην φάση του καθιστού γλεντιού
σε περισσότερες εθιμικές περιστάσεις γλεντιών. Γυναίκες και παιδιά, συγγενείς αλλά και μέλη του
ευρύτερου συγγενικού και φιλικού κύκλου μπορούν να τραγουδήσουν μαντινάδες σε εθιμικές
εκδηλώσεις όπως τα «εφτά», ο αρραβώνας, η τελετή του γάμου (π.χ. στα Σπόα: ξεπόρτισμα των
προικιών του γαμπρού, κέρασμα νύφης, ντύσιμο γαμπρού/νύφης, ξεπόρτισμα γαμπρού/νύφης,
ξύπνημα αντρογύνου), οι οποίες συχνά δεν είναι αυτοστιγμεί συνθεμένες αλλά γραμμένες (χειρόγραφα,
φυλλάδες, σε κινητό, tablet κ.ο.κ.) από πριν ειδικά για την περίσταση. Από τα Σπόα και νοτιότερα στο
καθιστό γλέντι άλλων περιστάσεων (θρησκευτικά πανηγύρια, ονομαστικές εορτές, αυθόρμητα γλέντια
σε πλαίσιο σπιτιού, καφενείου, ταβέρνας) οι γυναίκες συνηθίζουν να συμμετέχουν στον τραγουδιστικό
διάλογο, εφόσον η παρέα των γλεντιστών/μερακλήδων τους απευθύνει τον λόγο.
Όσον αφορά τις πολιτιστικές παρουσιάσεις του στοιχείου τα τελευταία χρόνια (φεστιβάλ, παραστάσεις
κ.ο.κ.) παρατηρείται το φαινόμενο να τραγουδούν μαντινάδες (με μικρόφωνο) και γυναίκες και να
προβάλλονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
5 Στα Κάτω Χωριά (από το Απέρι και νοτιότερα) έχουν εμφανιστεί ελάχιστες γυναίκες, οι οποίες παίζουν
όργανα σε μικρές κοινοτικές συγκεντρώσεις (παρεΐστικα γλέντια σε ταβέρνες ή καφενεία), χωρίς όμως
αυτή η συνθήκη να είναι καθεστώς. Το φαινόμενο αυτό δεν παρατηρείται ακόμα σε πάνδημα γλέντια
όπως τα θρησκευτικά πανηγύρια ή οι γάμοι.
6 Στην Όλυμπο και στο Διαφάνι οι γυναίκες συνηθίζεται να κερνούν στις οικογενειακές γιορτές (εύχησες,
γάμους, εφτά, βαφτίσεις) και στις πάνδημες διασκεδάσεις μόνο όταν έχουν αρραβωνιάσει μέλος της
οικογένειας ή έχουν κάνει γάμο μέσα στον χρόνο που πέρασε. Στα υπόλοιπα χωριά μπορούν να
κεράσουν και σε έτερες περιστάσεις, πέρα των ως άνω συνθηκών.
4
11