ในมัณฑละแห่งศรีจนาศะ ละโว้ /ศรีเทพ /เสมา ในมัณฑละแห่งศรีจนาศะ ละโว้ / ศรีเทพ / เสมา | Page 54

โบราณวัตถุส�ำคัญจากเมืองศรีเทพในมือนักสะสม เมืองโบราณศรีเทพเป็นที ร ่ จ ้ ู ก ั ของนักสะสม โบราณวัตถุท ง ั้ ชาวไทยและต่างชาติมานานแล้ว โดย เฉพาะราว พ.ศ. ๒๕๐๕ ในถ�้ำซึ่งแกะสลักหินจาก ถ�้ำเป็นรูปพระโพธิสัตว์ พระพุทธรูป เสาธรรมจักร และสถูปจ�ำลอง โดยสกัดเศียรพระพุทธรูปและ พระโพธิสัตว์โดยน�ำไปขายให้นักสะสมส่วนหนึ่งจน เป็นการท�ำลายสภาพเดิมอย่างน่าเสียดาย อยู่ ใน ความครอบครองของนายเจมส์ ทอมสัน ก่อนน�ำ มามอบให้พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร เก็บ รักษาไว้จนปัจจุบัน ภายในถ�้ำบนยอดเขาถมอรัตน จึงกลายเป็นพระพุทธรูปหรือพระโพธิสัตว์ช�ำรุดจน ปัจจุบัน นอกจากนี้ การที เ ่ มืองศรีเทพกว้างใหญ่และ มีพ น ื้ ที เ ่ ต็มไปด้วยความรกทึบ เพราะชาวบ้านไม่กล้า เข้าไปอยู่อาศัย โบราณวัตถุต่างๆ จึงหลุดรอดออก ไปได้ง่าย เช่น พระพุทธรูปและเทวรูปถูกน�ำไปจัด แสดงอยู่ตามพิพิธภัณฑ์ต่างๆ ในต่างประเทศ เช่น สหรัฐอเมริกา อังกฤษ และทั่วยุโรป มจ.สุภัทรดิศ ดิศกุล เรียบเรียงข้อมูลต่อเนื่องจากกรณีทวงคืน ทับหลังนารายณ์บรรทมสินธุ์เมื่อ พ.ศ. ๒๕๓๑ ถึง โบราณวัตถุช น ิ้ ส�ำคัญๆ ที น ่ ำ � ออกไปจากเมืองศรีเทพ ดังน พระสุร ย ิ เทพ แกะสลักจากหินลักษณะแบบ ช่างท้องถิ น ่ แบบศรีเทพ สูง ๑๑๓.๗ เซนติเมตร อาย ราวพุทธศตวรรษที่ ๑๒–๑๔ เศียรถูกลักลอบออกไป จากประเทศไทยก่อน ต่อมาองค์จึงถูกลักลอบออก ไป แล้วจึงน�ำมาประกอบกัน พระพุทธรูปยืน แกะจากหินขนาดสูงใหญ คือสูง ๒๒๓.๕ เซนติเมตร ศิลปะแบบทวารวดี ม การสลักอุณาโลมเจาะเป็นรูเข้าไปในพระนลาฏ อาจ มีการฝังเพชรพลอยหรือโลหะมีค่าลงไป แผ่นทองดุนลายรูปพระวิษณุ ขนาดยาว ๓๐ 54 ในมัณฑละแห่งศรีจนาศะ ละโว้/ศรีเทพ/เสมา” เซนติเมตร ศิลปะแบบทวารวดี พระหัตถ์ ๔ กร หัตถ ขวาบนถือจักร หัตถ์ขวาล่างถือธรณี หัตถ์ซ้ายบนถือ สังข์ และหัตถ์ซ้ายล่างวางอยู่เหนือคทา มีบริวารรูป ล่างเล็ กกว่ายืนถือดอกบัวอยู่ทางเบื้องขวา หน้าตา เป็นแบบท้องถิ่น แผ่นทองดุนลายเป็นรูปพระโพธิส ต ั ว์ศรีอาริย เมตไตรย ขนาดยาว ๕.๐๘ เซนติเมตร รูปใบหน้า แบบทวารวดี นั ง ่ ขัดสมาธิเพชรอย่างหลวมๆ อยู เ ่ หนือ ดอกบัว พระหัตถ์ขวาอาจถือดอกบัวตูมและพระหัตถ ซ้ายถือหม้อน�้ำมนต์ มีสถูปจ�ำลองอยู่เหนือเกศา ทั้ง ๔ รายการโบราณวัตถุชิ้นเด่นๆ นี้อยู่ใน ความครอบครองของพิพิธภัณฑ์ นอร์ตัน ไซมอน รัฐ แคลิฟอร์เนีย สหรัฐอเมริกา ประติมากรรมรูปสุริยเทพจากเมืองศรีเทพ นำ�ไปจัดแสดงอย ที่พิพิธภัณฑ์ศิลปะนอร์ตัน ไซมอน แพซาดีนา แคลิฟอร์เนีย สหรัฐอเมริกา