ในมัณฑละแห่งศรีจนาศะ ละโว้ /ศรีเทพ /เสมา ในมัณฑละแห่งศรีจนาศะ ละโว้ / ศรีเทพ / เสมา | Page 43

และมี ป ้ อ มก� ำ แพงที่ น ่ า จะสร้ า งเสริ ม ขึ้ น ในสมั ย สมเด็จพระนารายณ์ฯ โดยมีการสร้างสาธารณูปโภค และขยายเมืองออกไปทางที่ลุ่มในทิศตะวันออก ของเมืองเดิม ส่วนทางทิศตะวันตกเป็นตลิ่งสูงชัน จากแม่น ้ � ำลพบุรีที่ ไหลหักศอกแยกลงมาทางใต เมืองละโว้ในยุคก่อนสามารถเดิน ทางทางเรือใน หน้าน�้ำโดยใช้ล�ำน�้ำลพบุรี ไปออกบ้านแพรกและ พระนครศรีอยุธยาได้เป็นปกติ แต่ ในหน้าแล้งจะ อาศัยการเดินเท้าเพื อ ่ ไปออกแม่น ำ �้ เจ้าพระยาที ป ่ าก คลองลพบุรีที่บางพุทราหน้าเมืองสิงห์บุรี อาจารย ศรีศ ก ั รสันนิษฐานว่าน่าจะใช้ก น ั ในสมัยปลายอยุธยา จนถึงกรุงเทพฯ เป็นหลัก เส้นทางเดินทางบกนั้นมุ่งไปทางตะวันออก อันเป็นที่ลาดลอนลูกคลื่น เดินทางเข้าสู่พื้นที่สูงอัน เป็นบริเวณต้นน�้ำลพบุรี ผ่านชุมชนโบราณที่เป็น สมัยก่อนประวัติศาสตร์ในเขตเมืองพรหมทินต่อไป ยังเมืองดงมะรุม ผ่านไปยังต�ำบลโคกเจริญ บริเวณ นี ม ้ ท ี างแยกหากไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือจะไป ยังเมืองดอนคาที อ ่ ำ � เภอท่าตะโก จังหวัดนครสวรรค ส่วนทางที่แยกจากราวๆ เมืองไพศาลีไปทางตะวัน ออก ผ่านถมอรัตน์อันเป็นเขาศักดิ์สิทธิ์ของเมือง ศรีเทพไปยังเมืองศรีเทพในตอนกลางของลุ่มน�้ำ ป่าสัก และจากเมืองดงมะรุม บริเวณนี้สามารถ เดินทางข้ามช่องเขาเพชรบูรณ์ผ่านต�ำบลม่วงค่อม ก็จะถึงสองฝั่งแม่น�้ำป่าสักแต่เขตอ�ำเภอชัยบาดาล ต่อกับเขตอ�ำเภอพัฒนานิคม ซึ ง ่ ปัจจุบ น ั เป็นเขื อ ่ นป่า สักชลสิทธิ์ บริเวณล�ำนารายณ์ อันเป็นที ล ่ ำ � น� ำ ้ ป่าสัก ไหลผ่านเมืองศรีเทพมาสบกับล�ำสนธิและล�ำพญา กลาง ซึ่งมี “ปรางค์นางผมหอม” ที่มีอายุราวพุทธ ศตวรรษที่ ๑๖ ตั้งอยู่ จากนี้เดินทางขึ้นเทือกเขา พญาฝ่อหรือดงพญาเย็น ผ่านทาง “ช่องหินลับ” ไป ประตูเมืองบริเวณประตูชัย มูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธ 43