ในมัณฑละแห่งศรีจนาศะ ละโว้ /ศรีเทพ /เสมา ในมัณฑละแห่งศรีจนาศะ ละโว้ / ศรีเทพ / เสมา | Page 39

ทางการในพื้น ที่ของพุทธทวารวดีของนครรัฐศร จนาศะทั้งที่เมืองเสมาและเมืองศรีเทพ เหตุนี้จึงพบ ร่องรอยและปราสาทขอมเกิดขึ้นเป็นระยะๆ จากภ พระอังคารต้นน�้ำล�ำปลายมาศ ผ่านเมืองฝ้าย เมือง เสมาจากที่ราบสูงโคราชมายังปราสาทนางผมหอม แล้วผ่านไปเมืองศรีเทพและเมืองละโว้ ทั้งเมือง ศรีเทพและเมืองละโว้จ ง ึ มีการสร้างศาสนสถานฮินด เป็นปราสาทเกิดขึ้นกลางเมืองทั้งเมืองละโว้และ ศรีเทพ การเข้ามาของอารยธรรมฮินดูของขอม เมืองพระนครดังกล่าวนี้ ท�ำให้เกิดการผสมผสาน ทางวัฒนธรรมขึ น ้ ในท้องถิ น ่ [Localization] ที ท ่ ำ � ให เกิดศาสนาใหญ่ๆ ของนครรัฐส�ำคัญที่มีทั้งพุทธ เถรวาท พุทธมหายาน และศาสนาฮินดู ที่พระมหา กษัตริย์ผู้ปกครองรัฐทรงอุปถัมภ์เหมือนกัน ในความคิดของข้าพเจ้าเห็นว่า ตอนปลาย พุทธศตวรรษที่ ๑๕ เข้าสู พ ่ ท ุ ธศตวรรษที่ ๑๖ นั น ้ คือ การเปลี่ยนผ่านทางอารยธรรมของพุทธทวารวด มาสู่อารยธรรมฮินดูพุทธมหายานของสมัยลพบุร อย่างเป็นทางการที่กินเวลาแต่พุทธศตวรรษที่ ๑๖ ไปจนถึงพุทธศตวรรษที่ ๑๘ พอเข้าพุทธศตวรรษท ๑๙ ก็เกิดช่วงเวลาเปลี่ยนผ่านจากอารยธรรมฮินด พุทธมหายานเข้าสู อ ่ ารยธรรมพุทธเถรวาทลังกาวงศ ของสมัยกรุงศรีอยุธยาและสุโขทัย ทั้ ง เมื อ งศรี เ ทพและเมื อ งเสมาเริ่ ม หมด ความส�ำคัญลงแต่ พุทธศตวรรษที่ ๑๖ เป็นต้น มา แม้ว่าจะมีการสร้างศาสนสถานฮินดูขนาดใหญ ทั้งในเมืองและนอกเมือง แต่ความส�ำคัญทางการ เมืองของศรีจนาศะในฐานะเป็นเมืองนครรัฐคงสิ้น สุดลง กลายเป็นเมืองขนาดกลางและขนาดเล็กบน เส้นทางคมนาคมขนส่งและการเดินทางผ่านแดน จากบ้านเมืองใหญ่ๆ ในลุ ม ่ น� ำ ้ เจ้าพระยา ผ่านลุ ม ่ น� ำ ้ ป่าสัก ผ่านปากช่อง ขึ้นสู่ที่ราบสูงโคราชไปยัง บรรดานครรัฐในลุ่มน�้ำมูล-ชี และต่อไปยังเมือง พระนครในลุ่มทะเลสาบเขมร สุริยเทพ พบที่เมืองโบราณศรีเทพ มูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธ 39