ในมัณฑละแห่งศรีจนาศะ ละโว้ /ศรีเทพ /เสมา ในมัณฑละแห่งศรีจนาศะ ละโว้ / ศรีเทพ / เสมา | Page 21

พระปรางค์สามยอด สร้างขึ้นในพุทธศาสนาแบบมหายานราวพุทธศตวรรษที่ ๑๘ แล้วจึงมาเปลี่ยนเป็นพระปรางค ประธานของวัดในสมัยสมเด็จพระนารายณ์ฯ ฝรั่งเศสผู้เชี่ยวชาญศิลาจารึกและประวัติศาสตร ศิลป์ได้ตีความว่า เกิดขึ้นราวพุทธศตวรรษที่ ๑๕- ๑๖ ลงมา เพราะในช่ ว งเวลานี้ มี ห ลั ก ฐานทาง โบราณคดี ท างศาสนาฮิ น ดู แ ละมหายานที่ เ ป็ น ศิลปกรรมแบบขอมเมืองพระนคร และศิลาจารึกท กล่าวถึงพระนามกษัตริย ข ์ อม เช่น พระเจ้าชัยวรมัน ที่ ๔ และพระเจ้าสุริยวรมันที่ ๑ ในเมืองละโว้ โดย เฉพาะศิลาจารึกที ม ่ พ ี ระนามของพระเจ้าสุร ย ิ วรมันท ๑ นั น ้ กล่าวถึงชื อ ่ เมืองละโว้ด ว ้ ย อันแสดงให้เห็นว่า ในพุทธศตวรรษที่ ๑๕ อันนับเนื อ ่ งเป็นสมัยลพบุร น ี น ั้ ชื่อเมืองละโว้ยังปรากฏอย สิ่งที่น่าสนใจก็คือนักปราชญ์ฝรั่งเศสคือ ศาสตราจารย์ยอร์ช เซเดส์ ให้ความเห็นว่า กษัตริย จากนครศรีธรรมราชที่บุกเข้ามายึดเมืองละโว้ไว ได้ในต�ำนานทางภาคเหนือนั้น คือ พระเจ้าสุริย วรมันที่ ๑ เมื่อตีเมืองละโว้ได้แล้วก็ขยายอ�ำนาจ ไปตีเมืองพระนครไว้ได้ และขึ้นครองราชย์ในนาม สุริยวรมันที่ ๑ เหตุที่เซเดส์ตีความเช่นนี้ก็เพราะ สะดุดกับค�ำในศิลาจารึกค�ำหนึ่งที่เป็นภาษามาเลย คือค�ำว่า “ก�ำตวน” เป็นสร้อยค�ำกล่าวถึงพระเจ้า สุริยวรมันที่ ๑ เข้ากันได้กับการเป็นกษัตริย์ที่มา จากทางใต้ เช่น นครศรีธรรมราช ว่าเป็นคนมาเลย ทั้งในประวัติศาสตร์ขอมเมืองพระนครเองก็ระบุว่า พระเจ้าสุร ย ิ วรมันที่ ๑ เป็นผู ท ้ บ ี่ ก ุ รุกมาชิงราชสมบัต จากราชวงศ์กษัตริย์เดิม แต่บ ด ั นี ค ้ วามเห็นของเซเดส์น น ั้ คนส่วนใหญ ไม่เห็นด้วย รวมทั ง ้ ข้าพเจ้า เพราะคิดว่ามาจากลุ ม ่ น� ำ ้ บาสัคอันเป็นสาขาของแม่น ำ �้ โขงผ่านเมืองตาแก้วลง ไปยังบ้านเมืองที่เคยเป็นเขตแคว้นฟูนันซึ่งผู้คนเป็น คนจามในตระกูลภาษาออสโตรนีเซียน และในช่ ว งพุ ท ธศตวรรษที่ ๑๕-๑๖ น ก็ ป รากฏร่ อ งรอยของโบราณสถานและศิ ล ป วัฒนธรรมแบบขอมเมืองพระนครแพร่หลายไปทั่ว ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธ 21