ในมัณฑละแห่งศรีจนาศะ ละโว้ /ศรีเทพ /เสมา ในมัณฑละแห่งศรีจนาศะ ละโว้ / ศรีเทพ / เสมา | Page 10

ทำ�ความเข้าใจใหม่ ความหมายของคำ�ว่า “ทวารวดี” ในมิติการเมือง ข้าพเจ้าได้ทำ�ความเข้าใจใหม่ว า ่ ทวารวดีในมิต ท ิ างการเมือง หมายถึง กลุ ม ่ ของนครรัฐใกล้ทะเลหรือ นครรัฐที่เป็นทั้งเมืองท่าติดต่อกับโพ้นทะเล มารวมตัวกันอย่างหลวมๆ ในลักษณะที่เป็น มัณฑละ [Mandala] หรือสหพันธรัฐ [Federation] ที ม ่ ี เมืองนครชัยศรีหรือนครปฐมโบราณ เป็นศูนย์กลางทางศิลปวัฒนธรรม และ มี เมืองละโว้หรือลพบุรี เมืองอู่ทอง เมืองคูบัว และเมืองศรีมโหสถ เป็นเมืองในมณฑลหรือมัณฑละเดียวกัน ความเป็นศูนย์กลางทางการเมือง เศรษฐกิจ และวัฒนธรรมของการปกครองหรือการรวมตัวของ นครรัฐในมัณฑละหนึ่งๆ นั้น ไม่ได้อยู่ที่เมืองสำ�คัญเมืองใดเมืองหนึ่ง หากอยู่ที่พระมหากษัตริยาธิราชผู้เป็น ผู้นำ�ทางบารมีที่อาจประทับอยู่ ณ เมืองใดเมืองหนึ่งได้ในชั่วพระชนมายุของพระองค์ หากสิ้นไปแล้วอาจ เคลื่อนไปอยู่ที่พระมหากษัตริย์ของนครรัฐอื่นที่อยู่ในมัณฑละเดียวกันได้ เช่น จากนครชัยศรีไปยังเมืองละโว หรือเมืองคูบัวก็ได ความเป็นศูนย์กลางของพระมหากษัตริยาธิราชเจ้าหรือเรียกอีกอย่างหนึ่งได้ว่า “พระจักรพรรดิราช” นั้น สะท้อนให้เห็นจากคำ�จารึกในศิลาจารึกแผ่นโลหะและเหรียญเงินที่มีคำ�ว่า “บุญกุศลแห่งพระผู้เป็นใหญ แห่งศรีทวารวดี” เป็นต้น ส่ ว นในมิ ติ ท างวั ฒ นธรรม “ทวารวดี ” หมายถึ ง อารยธรรมพระพุทธศาสนาร่วมสมัยของบรรดาเมืองนครรัฐและ เมืองใหญ่น้อยทั้งที่อยู่ในมัณฑละทวารวดีและเมืองอื่นที่ ไม่ใช มัณฑละเดียวกัน ความเป็นอารยธรรมทวารวดีเห็นได้จากการ แพร่หลายของระบบความเชื่อทางพระพุทธศาสนาเถรวาทและ มหายานที่สะท้อนให้เห็นจากหลักฐานทางโบราณสถานวัตถุที่ มีทั้งศิลปวัฒนธรรมที่เป็น ศาสนสถาน ศาสนวัตถุ ศิลาจารึก พระพุทธรูป พระสถูป และลวดลายเครื่องประดับที่พบในภาค กลาง ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคใต้ ของประเทศไทย ตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ ๑๒ จนถึงพุทธศตวรรษที่ ๑๖ เศียรพระพุทธรูปปูนปั้นจากโบราณสถานในเมือง นครปฐม ปัจจุบันจัดแสดงอยู่ที่พิพิธภัณฑสถาน แห่งชาติ พระปฐมเจดีย 10 ในมัณฑละแห่งศรีจนาศะ ละโว้/ศรีเทพ/เสมา” เหรียญเงินที่มีจารึก “ศรีทวารวดีศวรปุญญะ” แปลว่าบุญกุศลของพระ ผู้เป็นใหญ่แห่งศรีทวารวดี อีกด้านหนึ่งเป็นภาพโคแม่ลูก พบในเมือง โบราณในวัฒนธรรมทวารวดีหลายแห่ง