เยี่ยมยามเมืองจันทบูร เมืองท่าอันมีพลวัตทางประวัติศาสตร์ต่อสยามประเทศ | Page 36
วันที่ ๒
"จันทบูร เมืองท่าภายใน"
เพนียดและวัดทองทั่ว เมืองท่าภายในเชิงเขาสระบาป
จากหลักฐานทางโบราณคดีโดยสรุปกล่าวได้ว่า
การตั้งถิ่นฐานบริเวณหัวเมืองชายฝั่งทะเลตะวันออกล้วน
สัมพันธ์ก บ ั เส้นทางการค้าทั ง ้ ภายในแผ่นดินออกสู เ ่ ส้นทาง
เดินเรือเลียบชายฝั่ง เพื่อติดต่อสัมพันธ์กับบ้านเมืองใน
ท้องถิ่นอื่นๆ และการติดต่อกับบ้านเมืองโพ้นทะเล เริ่มต้น
ตั ง ้ แต่สมัยก่อนประวัต ศ ิ าสตร์ตอนปลายที ม ่ ก ี ารพบชิ น ้ ส่วน
กลองมโหระทึกร่วมกับเครื อ ่ งมือเหล็กและส�ำริดแถบคลอง
กระแจะซึ่งเป็นชุมชนภายในอยู่บริเวณสาขาของล�ำน�้ำ
ตราด ก�ำหนดอายุได้แบบกว้างๆ ในราว ๒,๒๐๐-๑,๘๐๐
ปีมาแล้ว ส่วนชุมชนก่อนหน้านั้นก็พบอยู่ประปรายตาม
บริเวณพื้นที่ติดต่อกับเทือกเขาภูเขาทั้งที่อยู่ใกล้และไกล
ชายฝั่งทะเลแถบเขาแก้วและเขาบายศรี ในอ�ำเภอท่าใหม
และไกลเข้าไปในเขตเทือกเขาที่อ�ำเภอเขาชะเมา จังหวัด
ระยอง และอ�ำเภอแก่งหางแมว จังหวัดจันทบุรี ซึ่งอยู่ใน
ช่วงยุคหินและยุคส�ำริด
36
คู่มือ “เยี่ยมยามเมืองจันทบูร”
เมืองท่าอันมีพลวัตทางประวัติศาสตร์ต่อสยามประเทศ
ส่วนโบราณสถานที่ ใกล้เชิงเขาสระบาปซึ่งมีร่อง
รอยของบ้านเมืองรับอิทธิพลวัฒนธรรมแบบจามและเขมร
ตั ง ้ แต่ย ค ุ เริ ม ่ แรก ต่อมาเรียกกันว่า “เมืองเพนียด” ชาวบ้าน
ส่วนหนึ่งเรียกว่า “เมืองกาไว” ตามต�ำนานที่มีอิทธิพล
ความเชื อ ่ แบบกลุ ม ่ ชาวชองพบว่ามีการท�ำสระน� ำ ้ ยกสูงหรือ
บารายรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ๒ ด้านเชื่อมต่อกันสร้างจาก
หินแลงซึ่งเป็นชั้นดินที่พบทั่วไปแถบภูมิภาคนี้ และมีการ
สร้างแนวคันดินรูปมุมฉากส�ำหรับเป็นแนวบังคับน�้ำที่ ไหล
หลากมาจากคลองนารายณ์ ซึ่งมีต้นน�้ำที่ถือว่าเป็นภูเขา
และล�ำน�้ำศักดิ์สิทธิ์ของเมืองเก่าเชิงเขาสระบาปแห่งน
อาณาบริเวณของการท�ำระบบการจัดการน�้ำและโบราณ
วัตถุท ก ี่ ระจัดกระจายเชื อ ่ กันว่าเป็นพื น ้ ที่ไม่ต ำ �่ กว่า ๑,๖๐๐
ไร่ โบราณวัตถุท เ ี่ ป็นรูปแบบทับหลังบ้าง ประติมากรรมบ้าง
ฐานเทวรูปบ้าง ถูกน�ำไปไว้ตามวัดต่างๆ ทั ง ้ ในเมืองจันทบูร
และชุมชนใหญ่ๆ หลายแห่ง ที่มีร่องรอยว่าเป็นชุมชนมา
ตั้งแต่สมัยอยุธยา