เที่ยวตามตำนาน เพชรบุรีที่ยังไม่เคยเห็น ฯลฯ เที่ยวตามตำนาน เพชรบุรีที่ยังไม่เคยเห็น มหาเภตราฯ | Page 6

ทางน�้ำภายในแถบเขายี่สารมาออกแม่กลองโดยใช้คลองหมาหอนออกท่าจีนแล้วใช้คลองด่านเดินทางสู่กรุง ศรีอยุธยาหรือกรุงเทพฯ ต่อไป นอกจากก่อนหน้าการปรากฏเป็นเมืองท่าภายในระดับนครในพุทธศตวรรษที่ ๑๘ บริเวณจังหวัด เพชรบุรีมีพัฒนาการที่ไม่แตกต่างไปจากพัฒนาการในลุ่มน�้ำท่าจีน-แม่กลองแต่อย่างใด เพราะพบว่ามีการ อยู่อาศัยมาตั้งแต่ก่อนประวัติศาสตร์ช่วงยุคเหล็กตอนปลาย ในบริเวณเขตแนวเขาต่อกับที่ราบตอนต้นของ ล�ำน� ำ ้ เพชรบุรี เส้นทางเหล่านี ม ้ ก ี ารเดินทางข้ามคาบสมุทรมาตั ง ้ แต่ย ค ุ นั น ้ และมีการอยู อ ่ าศัยสืบต่อมาในสมัย ทวารวดีด้วย บริเวณลุ่มน�้ำแม่กลองมีเมืองท่าสมัยทวารวดีแห่งส�ำคัญอยู่ที่เมืองคูบัวและมีชุมชนร่วมสมัยในเขต เพชรบุรีหลายแห่ง ส�ำรวจทางโบราณคดีพบว่า มีชุมชนสมัยทวารวดีเล็กๆ ที่น่าจะเป็นชุมชนระดับหมู่บ้าน โดยมากอยู่ใกล้แนวสันทรายเดิมที เ ่ รียกว่า ถนนท้าวอู ท ่ อง ที เ ่ ริ ม ่ จากเมืองคูบ ว ั ตรงมาจนเกือบถึงเมืองเพชรบุร และพบต่อเนื อ ่ งมาเป็นระยะ พบโกลนพระแบบทวารวดีจ ำ � นวนหนึ ง ่ แถบริมฝั ง ่ แม่น ำ �้ เพชรบุรี รวมถึงพระปูนปั น ้ ลงสีแดงแบบมหายานในถ�้ำที่บ้านลาด ปลายทางใต้สุดที่พบอิทธิพลวัฒนธรรมทวารวดีแบบภาคกลาง เป็น ชุมชนขนาดใหญ่บริเวณเทือกเขาเจ้าลายใกล้ชายฝั่งทะเลในเขตอ�ำเภอชะอ�ำที่เป็นจุดหมายตาในการเดินเรือ เลียบชายฝั่ง ปรากฏศาสนสถานเป็นเจดีย์รูปแบบเดียวกับที่พบในเมืองคูบัวและเมืองทวารวดีร่วมสมัยหลาย แห่งในภาคกลาง สถานที่นี้มีความส�ำคัญต่อเมืองคูบัว ในฐานะเป็นสถานีการค้าอันเป็นจุดสังเกตของการเดินเรือเลียบ ชายฝั่งอันมีรูปแบบที่แน่นอน ในฐานะเป็นจุดพักของการเดินทางบกข้ามคาบสมุทรจากเมืองคูบัวผ่านเทือก เขาตะนาวศรีสู่เมืองท่าทางฝั่งอ่าวเบงกอล นอกเหนือไปจากเส้นทางที่นักเดินเรือน�ำเรือเข้ามาทางปากน�้ำแม กลองโดยตรง แหล่งชุมชนสมัยทวารวดีท เ ี่ ชิงเขาเจ้าลาย จึงเพิ ม ่ มิต ข ิ องเครือข่ายสนับสนุนต่อการเป็นเมืองท่าส�ำคัญ ของเมืองคูบัวให้ชัดเจนยิ่งขึ้น มูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธุ์จึงน�ำเสนอการเดินทางเพื่อเรียนรู้พื้นที่อันอาจไม่คุ้นเคยของผู้คนยุค ปัจจุบัน แต่มีความหมายส�ำหรับท้องถิ่นในอดีตที่ใช้การบอกเล่าแบบมุขปาฐะให้ความหมายสถานที่ต่างๆ อัน เป็นจุดหมายหรือจุดสังเกตส�ำหรับการเดินทางและชุมชนบ้านเมืองตามเส้นทางจากราชบุร ส ี เ ่ ู พชรบุร แ ี ละชุมชน ชายฝั่งเนื่องจากเป็นเส้นทางการค้าทางทะเลในอดีต จนท�ำให้เกิดเมืองท่าส�ำคัญที่ชัดเจนอย่างยิ่งในสมัยกรุง ศรีอยุธยาต่อเนื่องมาจนถึงต้นกรุงรัตนโกสินทร์คือเมืองเพชรบุร ต�ำนานและนิทานท้องถิ่นมีความหมายในการอธิบายต้นธารของผู้คนแถบชายฝั่งทะเล และความ สัมพันธ์ก บ ั กลุ ม ่ คนภายนอก โดยสามารถผูกเข้ากับประวัต ศ ิ าสตร์ในบางช่วงเวลาและท�ำให้เข้าใจภูม ว ิ ฒ นธรรม ความเป็นมา และธรรมชาติการตั้งถิ่นฐานของผู้คนได้อย่างเข้าใจรากฐานของบ้านเมือง 6 เที่ยวตามตำ�นาน เพชรบุรีที่ยังไม่เคยเห็น มหาเภตรา-เจ้าลาย-ตาม่องไล่-เจ้ากรุงจีน วลัยลักษณ์ ทรงศิร พฤศจิกายน ๒๕๖๒