เที่ยวตามตำนาน เพชรบุรีที่ยังไม่เคยเห็น ฯลฯ เที่ยวตามตำนาน เพชรบุรีที่ยังไม่เคยเห็น มหาเภตราฯ | Page 5

เที่ยวตามตำ�นาน เพชรบุรีที่ยังไม่เคยเห็น มหาเภตรา-เจ้าลาย-ตาม่องไล่-เจ้ากรุงจีน บทน�ำ Herbert Warrington Smyth ซึ่งเป็นผู้เชี่ยวชาญชาวอังกฤษด้านธรณีิวิทยาและต่อมาเป็นเจ้ากรม เหมืองแร่คนแรกของสยาม สังเคราะห์ข้อมูล “เส้นทางการค้าสายเก่า” แต่เป็นเส้นทางเดินเรือทะเลเลียบ ชายฝั่งมาแต่ดึกด�ำบรรพ์ของผู้คนในแถบนี้ เมื่อเขาเดินทางออกส�ำรวจแร่และข้อมูลทางธรณีวิทยาตามแนว พื้นที่คาบสมุทรทั้งทางฝั่งอันดามันและอ่าวสยามในช่วงฤดูฝน พ.ศ. ๒๔๓๙ นักวิทยาศาสตร์เช่นเขากล่าวถึงการอธิบายของชาวสยามเกี่ยวกับทั้งสองแห่งมีเทือกเขาโดดเด่นเป็น จุดสังเกตได้ง่าย เรียกว่า ภูมิประเทศแบบคาสต์ [Karst Topography] ที่เป็นจุดหมายตามชายฝั่งบริเวณอ่าว ไทยหลายๆ แห่ง คือ เขาเจ้าลาย สามร้อยยอด เกาะหลัก (อ่าวประจวบ) แหลมช่องพระ (ปะทิว ชุมพร) ซึ่ง ชาวเรือให้ความหมายเพื่อจดจ�ำจุดสังเกตหรือ Landmark แต่ละแห่งด้วยการเล่านิทานเรื่องตาม่องล่าย ยาย ร�ำพึง นางยมโดย เจ้าลาย และเจ้ากรุงจีนอย่างนึกข�ำ แต่สิ่งเหล่านี้คือการอธิบายแบบชาวตะวันออกและสะท้อนทั้งโลกทัศน์รวมไปถึงภูมิวัฒนธรรมที่คน ท้องถิ่นต้องการจดจ�ำและเป็นหมายส�ำหรับการเดินทาง โดย วิธีการของการเดินเรือเลียบชายฝั่งในบริเวณ อ่าวไทยตอนในที่ค่อนข้างมีแบบแผนลงตัว เมื่อเดินทางจากปากน�้ำเจ้าพระยาออกทะเลจะตัดตรงทางตะวัน ออกไปพักที่เกาะสีชัง แล้วชักใบแล่นตัดข้ามอ่าวจุดหมายที่ “เขาเจ้าลาย” บริเวณชายฝั่งชะอ�ำ หรือต�่ำลงมา แถวเขาสามร้อยยอดแถบเมืองกุย ทั้งสองแห่งมีเทือกเขาโดดเด่นเป็นจุดสังเกตได้ง่าย หลังจากนั้นจึงเดินเรือ เลียบชายฝั่งลงใต้ต่อไป หรือหากต้องการไปทางอ่าวตังเกี๋ยเลียบชายฝั่งสู่เวียดนามและจีนตอนใต้ ก็จะเดิน เรือสลับในอ่าว จากปากน�้ำไปที่เกาะสีชังแล้วข้ามอ่าวมาที่สามร้อยยอดหรือเมืองกุยเช่นเดียวกัน แต่จากนั้น จึงชักใบเรือข้ามอ่าวมุ่งไปทางตะวันออกเฉียงใต้มีที่หมายตรงเกาะปลายแหลมญวนในปัจจุบัน ในทางกลับกันหากเดินเรือเลียบชายฝั ง ่ มาจากทางคาบสมุทรมลายูจะแวะเติมน� ำ ้ จืดหรือหลบลมที ส ่ าม ร้อยยอดปากน� ำ ้ กุยบุร เ ี ลียบชายฝั ง ่ ผ่านเขาเจ้าลายจนถึงแหลมหลวงหรือแหลมผักเบี ย ้ จากบริเวณนี จ ้ ะแล่นห่าง ฝั่งโคลนตัดตรงไปปากน�้ำเจ้าพระยา หรือหากไม่เข้ากรุงศรีอยุธยาหรือกรุงเทพฯ คนท้องถิ่นหรือคณะนักเดินทางทั้งที่เป็นคณะราชทูตในสมัยกรุงศรีอยุธยาและกรุงเทพฯ เมื่อเดินเรือ ข้ามอ่าวจากชายฝั่งอินเดียมาแล้วจะมาขึ้นฝั่งที่มะริด และข้ามคาบสมุทรมายังเมืองเพชรบุรี ก่อนจะผ่านเส้น มูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธ 5