เที่ยวตามตำนาน เพชรบุรีที่ยังไม่เคยเห็น ฯลฯ เที่ยวตามตำนาน เพชรบุรีที่ยังไม่เคยเห็น มหาเภตราฯ | Page 57

ตกในมือขุนนางเปอร์เซียทั้งสิ้น แสดงถึงการให้ความส�ำคัญกับหัวเมืองดัง กล่าวในฐานะเมืองส�ำคัญทางเศรษฐกิจที ต ่ อ ้ งอาศัย ขุนนางผู้ช�ำนาญการ เช่น สินค้าจ�ำพวกเนื้อไม้หอม ซึ ง ่ ส่งไปขายถึงเมืองเมดีนา เมืองเมกกะ เมืองโมกา ในทะเลแดงเพื่อจุดบูชาก็ด�ำเนินการค้าโดยขุนนาง เชื้อสายเปอร์เซีย ส่วนไม้ฝางซึ่งน�ำไปใช้ท�ำสีย้อม ผ้า มีช ก ุ ชุมและเป็นสินค้าที ส ่ ง ่ ออกไปขายแก่จ น ี และ ญี ป ่ น ่ ุ จ�ำนวนมากทุกปี ไม้เนื อ ้ หอมและไม้ฝางมีมาก ในเขตป่าเขาของเทือกเขาตะนาวศร ขุนช้าง-ขุนแผน วรรณคดีที่มีรากฐานมา จากสมัยอยุธยานี้ ก็บรรยายได้ชัดถึงการเดินทาง ติดต่อค้าขายจนถึงเปอร์เซียถือเป็นเรื่องปกติ โดย เฉพาะการน�ำเข้าม้าเทศหรือม้าอาหรับที ม ่ ร ี ป ู ร่างสูง ใหญ่ต า ่ งจากม้าไทยทั ว ่ ไป จากมะริดใช้เส้นทางข้าม คาบสมุทรผ่านเมืองกุยและเมืองปราณ มีเพชรบุร เป็นจุดหมายสุดท้าย พักเลี้ยงม้าที่บริเวณศาลา แต่งแง่ เชิงเขาบันไดอิฐ ก่อนจะส่งให้หลวงที่กรุง ศรีอยุธยาต่อไป เส้นทางโบราณระหว่างกรุงศรีอยุธยาหรือกรุงเทพฯ สู่เมืองเพชรบุร เมื่อยังไม่มีการขุดคลองลัดเกร็ดใหญ่เกร็ด น้อยและคลองลัดหน้ามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร ในสมั ย อยุ ธ ยาตอนต้ น การเดิ น ทางลงสู ่ เ มื อ ง นครศรีธรรมราชในก�ำศรวลสมุทร เรือขทิงทอง เดินทางผ่านแม่น�้ำเจ้าพระยาสายเดิม แล้วเลี้ยว เข้า “คลองด่าน” ผ่าน “คลองดาวคนอง” สู่แม่น�้ำ เจ้าพระยาในปัจจุบัน ผ่าน “บางผึ้ง ” ก่อนถึง ราษฎร์บูรณะ แล้วออกสู่ทะเลที่ “ปากพระวาล” ซึ่งก็น่าจะเป็นปากน�้ำเจ้าพระยา แล้วมุ่งหน้าไปทาง ชายฝั่งทะเลตะวันออก   ในโคลงนิราศชุมพรของพระพิพ ธ ิ สาลีเขียน เมื่อใดไม่ปรากฏหลักฐาน และโคลงนิราศพระยา ตรัง แต่งเมื่อคราวไปทัพรบพม่าที่ถลางเมื่อต้น กรุงเทพฯ ก็บรรยายถึงการเดินทางมาตามแม่น�้ำ เจ้าพระยาผ่านสถานที่ต่างๆ รวมทั้งบางผึ้งที่มีชื่อ อยู่ในโคลงก�ำศรวล ออกปากแม่น ำ �้ เจ้าพระยาไปยัง เกาะสีชัง อย่างไรก็ตาม การเดินทางจากกรุงเทพฯ ไปยังหัวเมืองชายฝั่งทะเลปากใต้ หากไม่ออกทาง ปากน�้ำเจ้าพระยาก็มีเส้นทางภายใน เช่น ในโคลง นิราศนรินทร์ สันนิษฐานว่าแต่งขึ้นโดยนายนรินทร ธิเบศร์ชื่ออิน ต�ำแหน่งข้าราชการวังหน้า เมื่อคราว ไปทัพรบพม่าที ช ่ ม ุ พรและถลางเช่นกัน เดินทางจาก กรุงเทพฯ สู เ ่ มืองก�ำเนิดนพคุณหรือบางสะพานและ เมืองตะนาวศร โดยใช้เส้นทางเข้าคลองบางกอกใหญ่ คลอง ด่าน ผ่านบางขุนเทียน บางบอน โคกขาม มหาชัย ท่าจีน นาขวาง สามสิบสองคุ้ง ย่านซื่อ ปากน�้ำแม กลอง ตัดทะเลเข้าบ้านแหลม ใช้แม่น�้ำเพชรสู่เมือง เพชรบุรี จากที่นี่เปลี่ยนเป็นเดินทางบกผ่านปราณ สามร้อยยอด อ่าวบางนางรม บางสะพาน ข้าม ช่องเขา (ซึ ง ่ ไม่ใช่ช อ ่ งทางด่านสิงขร) แล้วใช้เรือเข้า แม่น�้ำตะนาวศรีน้อยไปที่เมืองตะนาวศร การเดิ น ทางภายในจากกรุ ง เทพฯ ไป เพชรบุ รี เห็ นได้ จ ากนิ ร าศค� ำ กลอนต่ า งๆ เช่ น นิราศเมืองเพชรของสุนทรภู่สันนิษฐานว่าแต่งใน สมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว สุนทรภ บรรยายการเดินทางอย่างละเอียดจากเมืองหลวงลัด เลาะเข้าล�ำคลองสายต่างๆ ไปสู่เมืองเพชรบุรี และ นิราศเกาะจาน บรรยายถึงการเดินทางตามเสด็จ เจ้านายเป็นขบวนใหญ่ไปที่เกาะจานเพื่อเตรียมรับ เสด็จพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าฯ ทอดพระเนตร สุริยุปราคาที่หว้ากอ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๑๑ การเดินทาง ต้องใช้เส้นทางเดียวกันกับสุนทรภู ไ ่ ปเมืองเพชร แต ออกจากปากน�้ำแม่กลองก็เดินเรือเลียบชายฝั่งไป มูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธ 57