เที่ยวตามตำนาน เพชรบุรีที่ยังไม่เคยเห็น ฯลฯ เที่ยวตามตำนาน เพชรบุรีที่ยังไม่เคยเห็น มหาเภตราฯ | Page 41

อู่ทองเปลี่ยนศูนย์กลางอ�ำนาจมาเป็นอาณาจักร อยุธยาแทนเมื่อ พ.ศ. ๑๘๙๓-๙๔ ประวัติศาสตร ช่วงนี้ต้องอาศัยต�ำนานต่างๆ ประกอบการอธิบาย อย่างมาก และเพชรบุรีนับเป็นเมืองที่มีส่วนร่วม ส�ำคัญแห่งหนึ่งในการวิเคราะห์สถานการณ์ก่อน การสถาปนากรุงศรีอยุธยาเป็นศูนย์กลางของรัฐแห่ง ใหม ต�ำนานเมืองนครศรีธรรมราชและต�ำนาน พระบรมธาตุเมืองนครศรีธรรมราช เป็นเรื่องเล่า ที่มีผู้จดบันทึกไว้ภายหลัง กล่าวถึงเมืองเพชรบุรีว่า เป็นเมืองร่วมสมัยกับเมืองนครศรีธรรมราชและม กษัตริย์ปกครอง ทางฝ่ายเมืองนครฯ คือพญาศร ธรรมาโศกราช ฝ่ายเมืองเพชรบุรีคือพระเจ้าอู่ทอง ภายหลังมีปัญหาเรื่องเขตแดนรบกันไม่แพ้ไม่ชนะ จึงตกลงท�ำสัญญาแบ่งเขตและเป็นไมตรีต่อกัน ทั้ง ฝากฝังเครือญาติและแลกเปลี่ยนทรัพยากร โดย เฉพาะฝ่ายเมืองนครฯ ขอเกลือจากเมืองเพชรบุร แต่หลังจากนั้นเมืองนครฯ จึงร้างเป็นป่าเป็นดง ต่อมา พระพนมทะเลศรีมเหสวัสดิทราธิราช กษัตริย์ เจ้านายซึ่งมีเชื้อสายกษัตริย์จากอโยธยา มาตั้งบ้านเมืองริมสมุทรที่นครเพชรบุรี แล้วสร้าง ชุมชนท�ำนาเกลือ อีกทั้งท�ำนาอยู่ที่บางสะพาน ต่อ มาได้ติดต่อค้าขายกับส�ำเภาจากราชส�ำนักจีนซึ่งซื้อ ไม้ฝางกลับไป เหตุการณ์ในต�ำนานพ้องกับจดหมายเหตุจ น ี ที เ ่ มืองเพชรบุร ส ี ง ่ ทูตน�ำเครื อ ่ งราชบรรณาการไปยัง ราชส�ำนักหยวน เมื่อ พ.ศ. ๑๘๓๗ จะเห็ น ว่ า ทรั พ ยากรที่ ส� ำ คั ญ ของเมื อ ง เพชรบุรีนั้นคือ เกลือ รวมไปถึง ไม้ฝาง ทั้งมีพื้นท ท�ำนาปลูกข้าว และเป็นเมืองท่าชายฝั่งทะเลที่เป็น ศูนย์กลางทั้งการเดินเรือเลียบชายฝั่งและเส้นทาง ข้ามคาบสมุทร พื น ้ ฐานเหล่านี เ ้ พียงพอจะท�ำให้เพชรบุร เ ี ป็น นครส�ำคัญแห่งหนึ่งในช่วงพุทธศตวรรษที่ ๑๘-๑๙ โดยสรุปทั้งข้อมูลจาก จารึกสุโขทัยหลักที่ ๑ และ ต� ำ นานเมื อ งนครศรี ธ รรมราชแล้ ว พงศาวดาร เหนือ ค�ำให้การชาวกรุงเก่าฯ พงศาวดารฉบับวัน วลิต จดหมายเหตุลาลูแบร์ จนถึงจุลยุทธการวงศ ยั ง มี เ นื้ อ หาที่ สั น นิ ษ ฐานได้ ว ่ า บั น ทึ ก จากค� ำ บอก เล่าแบบต�ำนานที่กล่าวถึง เรื่องของท้าวอู่ทองและ เมืองเพชรบุรี เข้าไปเกี่ยวข้องด้วย ท�ำให้เห็นภาพ ว่าเมืองเพชรบุรีอยู่ ในเส้นทางการติดต่อและการ ค้าระยะทางไกลทางบกคือ ราชบุรี สุพรรณบุร แพรกศรีราชา ก�ำแพงเพชร พิษณุโลก นครไทย ไปยังลุ่มน�้ำโขงเวียงจันทน์และเวียงค�ำ ส่วนทาง ทะเล ผ่านนครศรีธรรมราช ปัตตานี บ้านเมืองใน คาบสมุทรมลายู ความสัมพันธ์เหล่านี้ ท�ำให้เกิด การผสมผสานระหว่างกลุ ม ่ คนหลายกลุ ม ่ โดยสร้าง ความสัมพันธ์ผ่านการแต่งงานโดยเฉพาะกษัตริย และชนชั้นน�ำ จนเกิดเป็นวัฒนธรรมหลักๆ ในช่วง เวลานั้น การสังสรรค์ทางวัฒนธรรม เศรษฐกิจ และ สังคม ผ่านการผสมผสานจากกลุ่มคนหลากหลาย กลุ่มนี้เอง อาจารย์ศรีศักร วัลลิโภดมให้ความเห็น ว่า น่าจะเป็นสาเหตุหลักในการแสดงออกอย่าง ชัดเจนในการใช้ภาษาและตัวอักษรของบ้านเมืองใน ลุ ม ่ เจ้าพระยาหรือภาคกลางของประเทศไทยในเวลา ต่อมา นั น ่ คือ เลือกที จ ่ ะใช้ ภาษาไทยและอักษรไทย กล่าวได้ว่าวัฒนธรรมผสมผสานเหล่านี้ คือรากฐาน ของวัฒนธรรม สยามประเทศ ในกาลต่อมา ลักษณะของความเป็นเมืองระดับนครสืบ ต่อตั้งแต่เมื่อราวพุทธศตวรรษที่ ๑๘-๑๙ จนมีการ สถาปนาราชธานีที่กรุงศรีอยุธยาซึ่งเป็นอาณาจักร รวมศู น ย์ แ ห่ ง แรกของสยามประเทศอย่ า งเป็ น ทางการใน พ.ศ. ๑๘๙๓ เมืองเพชรบุรีได้กลาย เป็นหนึ ง ่ ในหัวเมืองปากใต้ส ำ � คัญที ม ่ ข ี น ุ นางปกครอง ขึ้นตรงต่อกรุงศรีอยุธยาสืบเนื่องเรื่อยมาจนกระทั่ง ปัจจุบันไม่ได้ร้างลงแต่อย่างใด มูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธ 41