สำรวจอโยธยากับอาจารย์ศรีศักร วัลลิโภดม สำรวจอโยธยากับอาจารย์ศรีศักร วัลลิโภดม | Page 21

เมืองนครชัยศรีหรือนครปฐมโบราณที ย ่ า ้ ยจากแม่น ำ �้ บางแก้วมาอยู ร ่ ม ิ น� ำ ้ ท่าจีนที น ่ ครชัยศรี หรือเมืองคูบ ว ั ที่ย้ายไปอยู่ที่เมืองราชบุร “ผังเมืองรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า” เป็นสิ่งที่น่าจะ ส่งทอดมาถึงผังเมืองราชบุรี แบบเดียวกับผังเมือง สุพรรณภูมิ ซึ่งเป็นเมืองที่เกิดใหม่ริมแม่น�้ำท่าจีน หรือสุพรรณบุรีแทนที่เมืองอู่ทอง และร่วมสมัย กับเมืองที่เป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส เช่น เมืองสุโขทัย เพชรบุรี พิมาย ในขณะที่ “เมืองละโว้” คงอยู่ในต�ำแหน่ง เดิมริมล�ำน�้ำลพบุรี ที่ยังใช้เป็นเส้นทางคมนาคม ได้ในสมัยพุทธศตวรรษที่ ๑๘-๑๙ แต่ต่อมาความ ส�ำคัญของเมืองละโว้ที่เป็นเมืองหลวงของรัฐได เคลื่อนลงมาอยู่ที่ “เมืองอโยธยา” ทางลุ่มน�้ำป่าสัก ตอนล่างแทน การใช้ค�ำว่าเมืองอโยธยาตั้งอยู่ในลุ่มน�้ำ ป่าสักตอนล่าง คือ การเป็นเมืองท่าของเมือง ละโว้แต่สมัยฟูนันลงมาจนถึงสมัยทวารวดีนั้น เส้น ทางการติดต่อทางทะเลจากอ่าวไทยไปที เ ่ มืองละโว ผ่านชายทะเลอ่าวไทยผ่านบริเวณที่ลุ่มต�่ำปริ่มน�้ำ [Submerged Area] ที ต ่ อ ่ มาตื น ้ เขินเป็นพื น ้ ที ท ่ เ ี่ รียก ว่าดินดอนสามเหลี ย ่ มใหญ่ [Young Delta] ที ม ่ เ ี มือง อยุธยาเป็นบริเวณส่วนยอด บริเวณที่ลุ่มปริ่มน�้ำ [Submerged Area] กินพื้นที่เข้ามาจนถึงบริเวณลานเขาอันเป็นที่สบ ของแม่น ำ �้ เจ้าพระยากับแม่น ำ �้ น้อย แม่น ำ �้ เจ้าพระยา ตั ง ้ แต่อ า ่ วไทยขึ น ้ มาจนถึงลานเทและเกาะบางปะอิน ยังไม่เกิดเป็นรูปร่างดังที่เห็นในทุกวันนี้ พื้นที่ลุ่ม ต�่ำปริ่มน�้ำนี้เป็นเวิ้งใหญ่ทางตะวันตกกินไปถึงลุ่ม น� ำ ้ ท่าจีน-สุพรรณบุรี และทางตะวันตกไปถึงสองฝั ง ่ แม่น ำ �้ นครนายกและปราจีนบุร ต ี ง ั้ แต่อ ำ � เภอองครักษ มูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธ 21