Էջ 16 ՀԱՅՐԵՆԻՔ- ԱՐԵՒՄՏԵԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹԵԱՆ ՊԱՇՏՕՆԱԹԵՐԹ Երկուշաբթի 2 Յուլիս 2018- Թիւ 1
Շարունակութիւններ
Թրքական ընտրութիւնները եւ Արեւմտեան Հայաստանը Շարունակութիւն առաջին էջի պետական այլ կառոյցներուն մէջ ներգրաւուած կարգ մը հայերը: Իսկ գրաւեալ Արեւմտեան Հայաստանի տարածքներուն մէջ ապրող Հայութիւնը որպէս գրաւեալ երկրի եւ Պետութեան ժողովուրդ ՝ ըստ միջազգային օրէնքի եւ յատկապէս Ժընեւի չորս Համաձայնագիրներու գրաւեալ երկիրներու ժողովուրդներուն ընծայած րաւունքներուն, անոնք պարտաւոր չե ՛ ն մասնակցելու բռնագրաւող իշխանութիւններուն կողմէ կազմակերպուած որեւէ ընտրութեան կամ այլ ձեռնարկներուն, որոնք չե ՛ ն համապատասխաներ իրենց ինքնիշխանութեան իրաւունքներուն: Գրաւեալ Արեւմտեան Հայաստանի տարածքներուն մէջ ապրող Հայութեան հիմնախնդիրներն այսօր կը հանդիսանան իրենց ինքնութեան հարցը, եւ այդ ինքնութենէն բխող ինքնիշխանութեան իրաւունքի հարցերը, որոնք կ ՛ իրականանան միայն անկախութեամբ եւ Հայրենիքի տարածքներու ազատագրումով, անկախ անկէ թէ ով կ ' ըլլայ բռնագրաւող կողմի իշխանութեան գլխուն: Արեւմտեան Հայաստանի Հանրապետութեան Կառավարութիւնը ՝ համաձայնութեամբ գրաւեալ Արեւմտեան Հայաստանի տարածքներուն վրայ ապրող Հայութեան հետ, ամէն միջոցներով կը պաշտպանէ անոնց ինքնութեան հետ կապ ունեցող բոլոր իրաւունքները եւ համատեղ հասկցողութեամբ կը ծրագրէ իր ապագայ քայլերը:
Արեւմտեան Հայաստան- բռնագրաւուծ տարածք Շարունակութիւն էջ 2-ի ապահովելու պաշտպանութիւնը պատերազմի զոհերուն եւ անոնց հիմնական իրաւունքներուն, որ կողին ալ անոնք պատկանին: Սա է պատճառը, որ պատերազմի իրաւունքը պէտք է մնայ անկախ ՝ պատերազմի ընթացքէն կամ հակապատերազմական իրաւունքէն( պատերազմելու իրաւունքէն կամ պատերազմի կանխարգելման իրա-ւունքէն)։ Պատերազմի արգելքի մասին Մինչեւ Առաջին համաշխարհային պատերազմի աւարտը ՝ պատերազմի դիմելը չէր համարուիր անօրինական գործողութիւն, այլ որպէս վեճերու լուծման ընդունելի միջոց մը: 1919 թուականի Ազգերու Լիգայի դաշնագիրը, ապա 1928 թուականի Փարիզի Պայմանագիրը( Briand-Kellogg Pact) հակուած էին արգիլելու պատերազմը: Սակայն այդ միտումը յատկապէս 1945 թ.-ի ՄԱԿ-ի կանոնադրութեան ընդունմամբ հաստատուեցաւ ։“ Կազմակերպութեան անդամները ՝ պէտք է ձեռնպահ մնան իրենց միջազգային յարաբերութիւններուն մէջ ուժային սպառնալիքէն կամ ուժի կիրառումէն(…)”։ Ներխուժումը Արեւմտեան Հայաստան ՝ նոյնիսկ ճանչցուած է Սեւրի պայմանագիրով( 1920 թ.), ԱՄՆ-ի նախագահ Վ. Ուիլսոնի վճիռով, եւ այս պարագային այդ գործողութիւնը իրաւա-կանօրէն ճանչցուած է անօրինական ՝ ըստ 1919 թ.-ի Ազգերու Լիգայի Դաշնագիրին Այնուամենայնիւ կան իրավիճակներ ՝ որոնց պարագային կը թուլատրուի ՄԱԿ-ի կողմէ զինուած ուժերու օգտագործումը- սա օրինական իրաւունքն է ինքնապաշտպանութեան( անհատական կամ հաւաքական), երբ պետութիւն մը( կամ պետութիւններու խումբ մը) կ ՛ են թարկուի ոտնձգութեան մէկ այլ Պետութեան կողմէ( կամ Պետութիւններու խումբի մը կողմէ)։ Սա նաեւ այն դէպքն է, երբ ՄԱԿ-ի Անվտանգութեան Խորհուրդը ՝ ըստ Կանոնադրութեան VII գլխուն, կ ՛ որոշէ հաւաքական ուժ օգտագործել հարկադիր միջոցներ- որոնց նպատակը խաղաղութեան վերականգնումն է— Պետութեան մը դէմ ՝ որ կը սպառնայ միջազգային անվտանգութեան ։ խաղաղության պահպանման միջոցառումներ ՝ դիտորդներու կամ խաղաղապահ առաքելութիւններու տեսքով: Վերջապէս սա այն է, ինչը ճանչցուած է ժողովուրդներու ինքնորոշման իրաւունքի ծիրէն ներս- իսկապես ՄԱԿ-ի Գլխաւոր Համժողովն իր 1965-ին ընդունած 2105-րդ( XX) բանաձեւով“ կը ճանչնայ գաղութարար իշխանութեան տակ գտնուող ժողովուրդներու պայքարի օրինականութիւնը ՝ ինքնորոշման եւ անկախութեան իր իրաւունքի իրականացման համար(…)»։( շարունակելի) Արմենակ ԱԲՐԱՀԱՄԵԱՆ Արեւմտեան Հայաստանի Ազգային Խորհուրդի Նախագահ
ՆԱԽԱՁԵՌՆՈՂ ԻՐԱՒԱՏԷ ՞ Ր ԹԷ ՝ ԱՂԱՉՈՂ ՊԱՀԱՆՋԱՏԷՐ Շարունակութիւն էջ 6-ի Հետեւաբար, եթէ Տարագիր Արեւմտահայութիւնը հիմնական շրջադարձ չկատարէ եւ չյեղաշրջէ իր աւանդական կրաւորականութիւնը, եւ միջազգային քաղաքական արագընթաց զարգացումներուն հանդէպ մնայ դիտորդի կարգավիճակին մէջ, մենք չենք կրնար օգտուիլ նոյնիսկ ՝ միջազգային հայանպաստ զարգացումներէն ։ Հարկ է որ Տարագիր Արեւմտահայութիւնը գիտակցի իր հայրենազրկեալի ստիպողական դերի ուժին, եւ կիրարկէ զայն ճիշդ պահուն եւ ճիշդ ձեւով ։ Այս հարցին մէջ ՝ մեր ներուժի տարբեր շերտերու որակական, կազմակերպուած եւ համադրական մասնակցութիւնը խիստ անհրաժեշտ է ։ Ֆրիդրիխ Նիցչէ ըսած է. « Անցեալը ՝ ապագան կը լուսաւորէ, իսկ ապագան ՝ անցեալը »։ Անցեալը մոռցած շարժում մը ՝ չի կրնար լաւ ապագայ կերտել ։ Դժբախտաբար, միջազգային հարթակի վրայ ՝ 1912-1920 տարիներուն, Պօղոս Նուպարի ծաւալած դիւանաքաղաքական կարեւոր աշխատանքին ունեցած իրաւական առանցքային ձեռքբերումները ՝ մենք ոչ միայն չշարունակեցինք հետապնդել, այլեւ ՝ ըստ արժանւոյն չկրցանք գնահատել, եւ մեր մամուլին ու քաղաքական գրականութեան մէջ չունեցան բաւարար անդրադարձում ։( Այս մասին օգտակար աղբիւր մըն է Դոկտ. Վաչէ Ղազարեանի խմբագրութեամբ, այս տարի, Տպարան Շիրակէն լոյս տեսած վաւերագրերու ժողովածուն. « Արեւմտահայաստանի Ազգային Պատուիրակութեան Գործունէութիւնը 1915-1916 » վերնագրով)։ Ընդհակառակը, Արեւելեան Հայաստանի իրերայաջորդ երեք նախագահները ՝ Արեւմտեան Հայաստանի ի նպաստ այդ ձեռքբերումները գերեզմանեցին իրենց պարտուողական անպատասխանատու ելոյթներով ու քայլերով ։ Լեւոն Տէր Պետրոսեան ՝ մեր պատմական իրաւունքները համարեց իռացիոնալ ռոմանտիկա, Ռոպերթ Քոչարեան յայտարարեց. « Ես ռոմանթիք չեմ ՝ Հայաստան հողային պահանջ չունի Թուրքիայից », իսկ Սերժ Սարգսեան, « ֆութպոլային » դիւանագիտութիւն վարելով, ստորագրեց « Ցիւրիխեան Փրոթոքոլ » ները, առանց նախապայմանի …։ Ասոնք մոռցան անցեալը եւ անցեալի ոչ միայն պատմական իրաւունքները, այլեւ ՝ այդ իրաւունքները հիմնաւորող Պօղոս Նուպարի ձեռքբերումները ։ Կասկած չկայ թէ ՝ մեծ տէրութիւնները լաւ կը ճանչնան Արեւմտահայաստանի հարցը, բայց, անոնց հարցին պարզապէս իրողական, հրապարակային ճանաչումին անգամ հասնելու համար, մենք պարտաւոր ենք ՝ քաղաքականօրէն ներկայ ըլլալու միջազգային հարթակին վրայ ՝ մեր զանգուածային ցոյցերով, հաւաքներով, իրաւատէրի ելոյթներով եւ մեր ներուժին ու վճռակամութեան ցուցադրումով ։ Որովհետեւ ՝ մեծ տէրութիւններու նեցակցութիւնը մեզի ՝ կրնայ իրականանալ միայն այն ժամանակ, երբ մենք կը յաջողինք անոնց ցոյց տալ ոչ միայն մեր ուժականութիւնը, այլեւ ՝ մեր եւ անոնց փոխադարձ շահերը ։ Իսկ մենք այդ փոխադարձ շահերը կրնանք ցոյց տալ միայն այն տէրութիւններուն, որոնց ազգային շահերը կը համընկնին մերիններուն հետ ՝ մեր երկու կողմերուն հասարակաց թշնամիին դէմ, ինչպէս է պարագան ՝ փանթրքական ծրագրին դէմ ՝ Հայաստանի եւ Ռուսաստանի շահերուն համընկնումին ։ Ֆրանսացի պատմաբան Էմիլ Տումերկ( Emile Doumèrgue), Սան-Սթեֆանօ – Պերլինի օրերէն, խօսած է այս ճշմարտութեան մասին, զոր մէջբերած է Մեթր Կարապետ Իզմիրլեան ՝ իր « Հայ Ժողովուրդի Քաղաքական Ճակատագիրը » հատորին մէջ. Դիտորդի կարգավիճակին մէջ մնալով ՝ մեր պահանջատիրութիւնը կը զգենու ՝ աղաչանքի, մուրացիկութեան հանգամանք …։ Ներուժի ցուցադրումն ու փոխադարձ շահերն են, որոնք կրնան ցոյց տալ մեր « երկաթէ շերեփ » ը ։ ՄԵԹՐ Գ. ՏԷՐՏԷՐԵԱՆ Պէյրութ, 26 Նոյեմբեր 2017 www. westernarmeniatv. com