"Эхэ нютаг Хоорхэмни" Эхэ нютаг Хоорхэмни | Page 29

Зунай һүни сагаагаараа эрьежэ, үглөөгүүр болошохол даа. Үглөөнэй улаан
наранаар үнеэдээ һаагаад, үнөөхил моридоо эмээллэжэ мордоод үбһэндөө
ошогшо һэн…
Намаржахада һөөргөө үбэлжөөндөө - Шэбэрэйнгээ байдалда зөөжэ ерэхэбди.
Бага ябахада зөөдэл гээшэ үхибүүдтэ юугээршье сэнгүй жаргал бэлэй. Намартаа
таряа хуряалгын үедэ, талха боолгон, молотилкаар таряа сохилгон, һолоомо
малдаа шэрэлгэн, дал хорёогоо һэльбэлгэн, дулаалган, түлеэ залһаа бэлдэлгэн –
захагүй ажал баһал эхилшэхэл даа…
Үбэлэй үедэ малайнгаа түл абажа үнгэрөөд, хабарай тарилгын түлэг ябажа,
һаалишадай мориндоо хамуурнуудаа оруулаад, хохироо хуряажа байха үедэ
(полевой стан ойрохон байгаа) зүүн-хойноһоо нэгэ моритой хүн ехэл яаралтай
хохир обоолжо байһан эжынэртэмнай туласа гүйлгэжэ ерээд: «Дайн тараа. Саг
амгалан болоо!» - гэхэдэнь, баярлаһан хирээ бархирха гэдэгтэл, эжынэрнай хүл
хүлгөөн боложо, зариман эжэгүй пулаадайнгаа шэгшэгээр нулимсаа аршаа агша
һэн…
Тэрэ гэһээр тэбхэр 46 жэл үнгэршэбэ. Эдэ баатарлиг эхэнэрнүүднай үни
мүнхэрэнхэй. Шэбэрэй ехэ бууса байһан газарта ёдойхо модоншье үгы.
Үнгэрһэн тэрэ хүлгөөтэ сагай түүхые гэршэлһэн тэмдэг: зунай үбһэнэй
хуряалгын һүүл багаар харгын зоной хажуу тээшээ харааа һаа, буусын анхан
тогтошоһон газарта хэды һүри үбһэнэй ебхылдэжэ һуухадань, бууса байһан газар
хадань иимээр ногоон ургаа гээшэ ааб даа гэжэ бодоод, хамааарангүй үнгэршэдэг
гээшэл даа.
Хэн хаанаһаашье мэдэхэб даа, тэрэ үеын хүдөөгэй бидэ үхибүүд үбгэд, хүгшэд
болонхой, үхибүүд ашанартаяа баһал ойгуурнь хайхарамжагүй үнгэрнэ ха юм
бибди.
Иимэл гүб даа, хорбоо юртэмсын жама ёһо, ажабайдалай түргэн урасхал…
1991
ЭХЫН ҺАЙХАН ҮРЕЭЛ
Гэр бүлын уласхоорондын жэл
Хөөрхэ нютагайм үндэр наһатанай нэгэн Шагдарай Бүүбэй 1908 ондо Шэтэ
можын Зугмаари нютагта түрэһэн тоонтотой. Үндэр наһатай нютагайнгаа
хүгшэнэй үреэлдэ хүртэжэ, мэндыень мэдэжэ гараха зорилготой Мартын 8-най
һайндэрөөр амаршалангаа ерэбэб.
Оромсоорни, бушуу түргэн халуун эдеэ бэлдээд, намайгаа хүндэлбэ. Сайлажа
һуутарнай, Галина басаганиинь орожо ерэбэ. Дүүтэнэйхиһээ ерэбэ гэжэ ойлгобоб.
Хүбүү, бэринь, Чингис Цэндэжап хоёрынь эжыдээ һайндэрэй ехэ бэлэг эльгээбэ:
самсын бүд, сай, шэхэр(сахар), бялуу(торт), мяхан эдеэнэй зүйл. Эжы хүнэй
баясахые хаража һуухада урматай: үхибүүдтээ ямар ехэ үреэл хэлэжэ һууна
27