Зохёолшын ажаһууха үедэ, үнэхөөрөөл, орон нютагууднай һиилүүр шэмэг нэмэрһэн шэнги һайхан байгаал даа.
Мүнөө сагай байдалаар орон нютагуудаа харахадамнай, жэгтэй зэбүүн байдал эзэрхэнхэйл: гол, мүрэн, горход, нуурнууд элдин дайдын энгэр дээгүүр ялбайхаяа болижо, хуурай һалхяар туугдадаг хатанхай хамхуулай тогтодог нүрөөнүүд боложо, үрэжэлтэ эхэ газараа һорьботуулаан гэмтээнэ.
Бугын дуута буурал хүбшэ хаданууднай хойшо урагшаа хайра гамгүйгөөр эсхүүлэгдэнэ, аралжаа наймаашадай олзын хэрэг болоно. Хабар бүхэндэ гал түймэртэ хэндэш эзэгүй мэтээр шатана. Амитадынь хороно, хосорно. Иимэ байдалые хүн бүхэн харана, мэдэрнэ.
Эдир нүхэдтэ Эхэ байгаалияа яажа аршалхаб гэһэн томо асуудал шиидхэлсэхыень ойлгуулха шухала гээшэ ааб даа. Энэмнай гансахан һургуулиин багшанарай хүсөөр бэшэ, гүрэн түрын ехэ асуудал болонхой. Тиибэшье ухаансар һурагшад ойлгожош болохо: ургамал, мододые тариха, ургуулха гээшэ олондо туһатай ажал.
Минии бүри залуу ябахадам, Эдэрмэгэйнгээ һургуулиин байшангай үбэр талаарнь һурагшаднай һургуулияа дүүргэхэдээ, уляаһадые һуулгагша һэн. Мүнөө харахадам, һөөг ехэ уляангир надхажа һуухадань, сэдьхэлдэ һайн байдаг( Захиралынь Буряад Ороной соëлой габьяата хүдэлмэрилэгшэ, Оросой Холбоотын арадай гэгээрэлэй онсо Цырен Базарович Золтоев байһан юм).
Мүн жэмэстэ үхэр нюдэ, мойһо, долоогоношье һуулгагша бэлэй( хүтэлбэрилэгшэ багшань – Нянюева Хорло Цыбиковна). Иимэ холын харасатайгаар һурагшадтаа ажалай һайхан дүршэл олгохоһоо гадна экологическа хүмүүжэл үгэдэг байгаал даа.
Миниишье һурагшад Дондит Дагбаев( Эдэрмэгтээ үйлдэбэриин хүтэлбэрилэгшэ, нютагтаа зонойнгоо тулгань болонхой), Бочиктуев Булат( сэрэгэй албанда ябаһан, майор), Гомбоев Гончик жолоошон, Очиров Цырендоржэ, Дугаров Доржэ, мүн олон басагад 25 жэлэй саана һургуулияа дүүргэһэн юм. Өөһэдынгөө гараар һуулгаһан уляаһадаа харан, дурсан ябадагынь хэды һайхан бэ.
Энэ талаар манай ороноймнай урдаа хараха Улаан Үдын нэгэдэхи үндэһэн лицей-интернадай зуһаланда хэдэн үгөөр хэлэшэгүй үзэсхэлэн һайхан ажалай амаралтын булаан байгуулагданхай гээшэ.
Зохëохы ëһоор, холын харасатайгаар ажалдаа хандадаг багша байбал, хүдөө нютагуудтаа эдир һурагшадтаяа дээрэ дурсагдаһан жэшээнүүдые хараадаа абажа, һурагшадай болон түрэлхидэй хүсөөр орон нютагайнгаа түхэл шарайе һэргээжэ, байгаалидаа гамтайгаар хандажа һураха байха гэжэ этигэнэбди.
Жэмэс, таряа Жэгдэ эхюун ургуулхаар Шэнэ газарай Шэмэтэй хүрьһэн эбхэрнэ.
Хэды шэрүүн уларилтай газар дайдатай байбашье, амгалан сагай үедэ хамтын байдалай үедэ далай мэтэ таряалангууд долгилон ялбайн, үндэр ургаса оньһото
162