"Эхэ нютаг Хоорхэмни" Эхэ нютаг Хоорхэмни | Page 15
Ранпилынь Халзан хээрээ ууса, оморюуень гоёожо оёhон зэмсэгээр заhажа, ехэл
хөөрэнги. Обоогой найрай нааданда Ранпилай мори урилдаанда хабаадалсажа,
гороо хэлсэжэ ябахыень хараа hэм.
Нютагай зон ехэл олон: буурал баабайтаяа хүхижэ найрлаа hэмди. Иигэжэл
морин эрдэнитэеэ зүбөөр ажалаа хэжэ, найрлажашье шадаха айл аймагууд
байнал даа. Ямар hайхан бэ! Аюртанай газаань унаагайшье, ажалайшье техникэ
дүүрэн ааб даа.
Иимэл хүлгөөтэй хёмороотой үе сагта гэдэргээ эрьежэ, ажаhуудалаа удхалан,
даруухан бодомжолжо, орон дэлхэйдээ зальбаржа, үри хүүгэдтэеэ, зон голтоёо
эбтэй эетэй, ажалаа тон hайнаар булта хэжэ ябаагүйдэ, бэшэ арга үгыл!
«Байгаалимнай hалажа байна, хамгаалая, хамгаалая!» - гэжэ дээдын ноёд
хэлэжэл байдаг. Буряадаймнай газар дайдын 70 хубинь «жэбэрээ», 30 хубинь
бусалтагүй хосороо гэлдэжэ hуухыень телевизортэ хараа, шагнаа hэм. Теэд энэ
болотор, эхэ газарайнгаа үбшэлтэрнь юугээ хаража, хүлеэжэ байдаг эрдэмтэд,
ноёд бэ?!
Ямаршье эрдэмгүй байhан юрын ажалша, малша буряад арад хэдэн зуугаад
жэлдэ газар уhаяа нарин нангинаар сахижа, эхиндэнь зай табижа, арюудхажа,
үрэжүүлжэ ашагладаг байгаа гээшэл.
«Шэнэ газар» гэлдэжэ, элдин дайдаяа хахалжа, хүндөөр «шархатаhан» газарнууд
хуа тооhоор хиисэн харагдахадань, зүрхэндэ хэды үбшэнтэйб?! Хэжэнгын голой
эрьеын бургааhад хэндэ, ямар hаалта хэhэн бэ?! Химиин хороор самолёдоор
хорложо, улаан зун дунда hайхан голной хатанхай, бургааhан эрьетэй буурайжа
холоhоо харагдадаг болоо hэн. Хэнэй гараар хэгдээб? Хүнэйл гараар!
Иимэ «сэсэшүүл» урдань хэhэн нүгэлынь багадаад, мүнөөшье ехэ-ехэ
суглаануудаар «хаагалалдаhаар» гэжэ адаглагшаб.
Саг хүлеэдэггүй. Газар дайдаяа аршалха, хамгаалха саг тулаа: аша, гуша,
дүшэнэрэймнай үлгы ха юм даа.
Хүхюун дорюун хүбүүд, басагаднай
Хүлэг, хүлэг морёороо
Хүрөөд, ерэхэеэ яагааш?- гэжэ дуулалдан,
жарган жиигахыень хараябди.
Газар – хамагые харюусагша Эхэ.
Газартаа хандаал һаа, мууса –
Үгырхын хара үйлэтэй нүхэсэхэ,
Үйлэеэ - өөрөөл харюуса!
Газар эхынгээ гүн ашые харюула –
Гартань – «хэшэгынь» барюула.
- гэжэ Дансаран Доржэгутабайн шүлэгэй мүрнүүдээр энэ бэшэгээ дүүргэе.
1993
13