"Эхэ нютаг Хоорхэмни" Эхэ нютаг Хоорхэмни | Page 149

гэһэн шүлэгэй нэгэ бадагайнь удхатай танилсахабди, - гэжэ удаань багша хэлээд,
самбарта бэшээтэй үгэнүүдтэй һурагшадаа танилсуулна:
төөдэйхэн – бабушка,
мээхэйхэн – ласково.
Төөдэй, минии төөдэйхэн,
Төөдэйм намдаа мээхэйхэн.
Угаа төөдэйм һайхан даа,
Уурлаадш намдаа байхал даа.
Багша жэшээтэ уншалгаар бадагай удхатай танилсуулхаһаа гадна, һурагшадые
тон зүбөөр хэлүүлжэ һургадаг байна. Удаан өө, дифтонг эй абяанууд тон хүндэ ха
юм. Тиимэһээ һурагшадынь буряад үгэнүүдые зүбөөр хэлэжэ һураһан дадалтай
болоһон гэжэ ойлгохоор. Бүлэг соонь олонхи үхибүүдынь ородууд аад, нэгэшье
алдуугүйгөөр буряадаар хэлэжэ байхадань, ехэ һонин байгаа.
Энэ хадаа багшын туйлаһан амжалта гээшэ. Һурагшадай анхарал нэгэшье
һуладанагүй. Багшын түбшэн даруухан абари зан бултанда һайшаагдажа,
хэшээлынь үндэрөөр сэгнэгдэбэ.
Хэшээлдэ үнгэргэгдэһэн олон шатануудые: фонбэлэдхэл, тамирай забһар гэхэ
мэтые тоолобогүйб. Ехэл оншотойгоор үнгэрдэг гэжэ булта тэмдэглээ һэмди.
Шалдаева Сэсэгма Цырендоржиевна нэгэдэхи ангида хэшээлээ зэрлиг амитад
тухай дабталга-бэхижүүлгээр үнгэргэбэ. Хэшээлынь тон һонирхолтойгоор
үнгэрбэ. Һурагшад амитадай нэрэнүүдые мэдэхэһээ гадна, тэдэнэй абари зан,
хүндэ ямар аша туһатайень мэдэхэ байна. Зүбөөр уншаха, ойлгохоһоо гадна,
үгэнүүдээр зэрлиг амитад тухай мэдүүлэлнүүдые зохёоно.
Хэрхирнэ – рычит
Харайна – скачет
Улина – воет.
Томо баабгай хэрхирнэ
Аймхай шандаган харайна.
Үлэн шоно улина.
Тон һонирхолтойнь гэхэдэ, энэ хэшээлдэ амитад тухай онтохонуудые нэрлэбэ.
«Монсуудай» гэһэн онтохониие олон һурагшад зүжэглэн харуулжа, бултанай
магтаалда хүртэбэ.
Багша микрофоноор һурагшадаа айлшадтай танилсуулба. Иимэ хэшээлнүүдые
багшанар үндэр хэмжээндэ үнгэргэжэ шадана. Өөһэдынгөө гараар үнгэтэ шэрээр
зурагуудые зурана, таблицануудые зохёожо бэшэнэ, уянгата һайхан дуунуудые
гитараар наадажа, һурагшадаа хүмүүжүүлжэ, һонирхуулжа шадаха байна.
Хожомоо бэлигтэй бэрхэ болохо залуу багшанар гэжэ комиссиин гэшүүд булта
тэмдэглэбэ.
Энэ һургуулида суг хамта хүдэлдэг багша Шарланова Людмила Шагдаровнагай
үүргэ тон ехэ гэжэ онсо тэмдэглэхэ хэрэгтэй. Тус һургуулида 5-6 жэл хүдэлхэ
зуураа хэдэн олон нээмэл хэшээлнүүдые үнгэргэжэ, хүмүүжүүлгын хэмжээ-
ябуулга, һайндэрнүүдтэ эмхидхэхы үүргэ дүүргэдэг, залуу багшанарта тон ехэ
туһа хүргэдэг бэлигтэй багша гэжэ хэлэе.
Гурбадахи хүтэлбэреэр буряад хэлэ зааха гээшэ тон хүндэ орёо ажал гэжэ
147