"Эхэ нютаг Хоорхэмни" Эхэ нютаг Хоорхэмни | Page 138

Тиихэдэ: 1) Мүнөө жэлэй ямар саг бэ? 2) Газаа ямар болооб? 3) Үшөө юун болоноб? 4) Үдэр ямар болоноб? 5) Шубууд хаанаһаа ниидэжэ ерэнэб? 6) Дулаан оронһоо ямар шубууд манай нютагта ниидэжэ ерэнэб? (Галуун, нугаһан, хүхэ сүгсэгы, булжамуур, алаг туун, тохорюун, хараасгай г.м.) - Тиимэ, зүб хэлэнэт, иимэ шубууд ниидэжэ ерэдэг. Мүнөө, үхибүүд, бэшэлгэ шагнагты! Хэшээлдэмнай ямар айлшад ерээб гэжэ шагнагты. - Ямар айлшад ерээб? –Шубууд ерээ. - Ямар шубууд?- Хабарай шубууд. Багша: - Номгон хабар ногоорбо, Нугаһад, галууд хүхинэбэ. Айлшан ерэһэн шубууд Амар мэндые хүргэнэд. (X. Намсараев) - Түрүүшын айлшан шубуун ниидэжэ ерэбэ. - Ямар шубуун бэ, хэн хэлэхэб? - Нугаһан. - Нугаһан ямар шубуун бэ? - Нугаһан тамардаг, уһанай шубуун. Уһанай хажууда, хуурай газар дээрэ уургай заһадаг. Буряад нютагта байрладаг шубуун. - Бэрхэ! - Зай, энэ шубуумнай һүүл дээрээ даабари асаранхай байна! - Уншаял! «Байгаали гамнагты!» - гэжэ уряа. - Үхибүүд, энэ уряа юун гэжэ ойлгонобта? 1) Модо хухалжа болохогүй! 2) Ой модондо түймэр табижа болохогүй! 3) Уһанда муухай юумэ оруулхагүй! 4) Гол нуурнуудаа ариг сэбэр байлгаха ёһотой. 5) Улаан дэбтэртэ оруулагдаһан амитадые, шубуудые, ургамалнуудые гамнаха хэрэгтэй! 6) Илангаяа, шубуудые үбэлдөө эдеэлүүлхэ хэрэгтэй! 7) Шубуудта эдюур, гэрхэнүүдые хэжэ үгэхэ ёһотой! Шубууд - манай нүхэд гээшэ, бидэ шубуудые элдэб дайсадһаа хамгаалха ёһотойбди! - Таанад шэрээн саана һуугаад, яажа байгаали гамнаха болонот? - Һайнаар һураха, эжы абаяа, багшаяа хүндэлхэ, һургуулияа, оршон тойронхиие сэбэрээр байлгаха, гамнаха ёһотой! - Зай, үхибүүд бэрхээр ойлгобот. - Энэ һара соо манай нютагта байгаали хамгаалгын хэмжээ ябуулганууд үнгэргэгдэжэ байна. Энэмнай хадаа ородоор хэлэбэл, «Марш парков», «Байкалиин заповеднигэй байгуулагдаһаар - 30 жэл болонхой». Тиимэһээ шубуудые гамнажа, дайсадһаа хамгаалха ёһотойбди. 136