ЭХЭ НЮТАГ ХӨӨРХЭМНИ Книга эжи | Page 24

Минии хайрата эжы - Батын Намжилма, Намсарайн Санжажаб гэгшэд олохон үри
бэенэрые өөдэнь болгожо, бултыень гарыень ганзагада, хүлыень дүрөөдэ хүргөө
hэн. Шагдарай Пэлжэд эрэ хүнhөө нэгэшье дутуугүйгөөр ямаршье ажалай урда тун
харижа байгаагүй хүн бэлэй даа. Yхэhэнhөө үлэhэн гансахан хүбүүн Дансараниинь
найман үхибүүдэй эсэгэ, нютагтаа нахигар айл ажаhуудаг. Содномой Цыбаамаа,
нарин сагаан шарайтай эхэнэр, олон үринэрые үдхэжэ, эмгэн болоhон эжы абаяа
үргэжэ, хамаг хүндэ ажалда ябажа гараhан бэлэй. Бодигой Цэжэб, Дамбиихайн
эжы гэжэ нютагтаа алдаршаhан нэрэнь, ямар зоримгой, сусашагүй шадалтай,
налархай hайхан сэдьхэлтэй агша бэлэй. Жанадарын эжы, Цырма гэжэ нэрэтэй
гээшэ hэн ха, хоёр хүбүүдээ, нүхэрөө дайнда мордохуулаад, Мэдэгмаа басагатаяа
ажаллагша hэмнай даа.
Шэбэрэй малда һубай хашарагуудые харууһалжа байһан Банзарай Жамбал гэжэ
залуу хүбүүн дайнда мордоо агша һэн. Гансал эжытэй гээшэ һэн ха. Маанадые,
багашуулые суглуулжа аргадажа, тэрэ олон үхэрнүүдэйнгээ шабааһа түүлгэхэдээ,
хэлэхэл даа: «Энээхэн шабааһа түүлсэжэрхёо һаатнай, тамхи татуулхаб, ном
үгэхэб…»
Теэд Жамбалнай дайнһаа бусажа ерээгүй һэн. Эдир залуухан Жамбал гэр
бүлэтэйш боложо үрдеэгүй. Мүнөө тэдэнэй гэхэ хэншье бии хаб, мэдэнэгүйб.
Аюулта дайн зарим хүнэй хуби заяае үрэ үндэһөөрнь таһалаа гээшэ гү?..
Нютагаархидни эдир наһандаа мүнхэрһэн хүбүүдэйнгээ нэрэнүүдые хүшөө
болгон, алтаар нэрынь һиилэжэ, ёһолон һүгэдэжэ байдаг юм.
…Хүсөөтын зуһаланда гэрнүүдынь ехэл эмхитэйгээр һубарюулаад, хоорондонь
талмайтай шэнгеэр табигдаһан байгша һэн. Тэрэ талмайн дунда үдэшын үнеэ
һааһанай һүүлдэ боро хараанһаа эхилээд, ехэл орой болотор хүдөөгэй үхибүүд
сугларжа, эсэтэрээ наадагша бэлэйбди.
Ехэшэгүүднай, Шираб, Галданжаб түрүүтэй баруун горхоноо хаажа, үдэрэй
халуунда тэрэ уһан соогоо шунгажа сэнгэхэбди. Мүнөө тэрэ горхомнай хатажа,
газар боложо эдэгэшэнхэй һубагтажа, зурлаа болон харагдахадань, үе сагай
байдал иигэжэл хубилдаг юм гээшэ бы гэжэ досоогоо шэбшээ һэм.
Зунай эхин багаар, үбһэндэ орохын урда үеэр, эжынэрнай Сахюуртаяа ошожо,
тайлгандаа мүргэе гэлсэжэ, эдеэ хоолой зүйл бэлдэжэ, мори тэргэдээ үхибүүдтэеэ
баруун-хойшоо тайлгандаа ошожо, тоһо мяхаараа гал дээрэ хүншүү гаргажа,
сагдуулда бүдэй үртэһэ уяжа шэмэглээд, бусагша бэлэйбди. Бидэ үхибүүд ойн
оёороор таража, садатараа гүлзөөргэнэ түүжэ эдихэбди.
Үбһэнэй үеын болоходо, мори тоног зэмсэгээ һэльбэһэн, заһаһан хэбэртэй
болоод, эжынэрнай үбһэ хуряалгада ябалсахал даа. Эндэ баһал харанхыһаа
харанхы болотор хүдэлхэ: гараар үбһэ сабшаха, бухал табиха. Түсэб гээшэ шанга
хамнай даа.
Һанахадам ямар нэгэн үльгэрэй баатарнууд шэнгеэр хүдэлжэ гараһан
эхэнэрнүүд байгаал даа.
Хэршье баганууд һаа, үхибүүдшье шанга ажалда баһал боргожодог байгаа:
үдэшынгөө һаам дүүргэһээр һүеэ тушаагаад, харанхыһаа айһаар гэртээ орожо,
дэнгээ носоогоод, галаа түлэһөөр байтарни, газаа эмээлэй хан гэжэ дуулдахадань,
эжым ажалһаа ерэбэ гэжэ ехэ баярлагша бэлэйб.
26