24
үхибүүд, далын үүдэндэ зогсожо, буруунуудыень нэгэ-нэгээр гаргажа үгэхэбди. Эжымни үнеэдээ hаажа дүүргээд, гэртээ орожо, үдэшынгөө хоол, орооhотой шүлэ шанахые түхеэрхэ.( Yглөөгүүр табиhан орооhотой шүлэмнай үдэшэ болотор яhала эдеэшэнхэй байха). Орооhотой шүлэнhөө амтатай эдеэн үгы шахуу байгша hэн. Yдэшын эдеэнэй болотор зайдан моридоо унанхай, уhалхаяа Хэжэнгын гол гү, али зүүн-урдамнай байдаг нуур тээшэ гүйлгэлдэжэ ошохобди. Нуурай тошон халижа, аргагүй ехээр таран урдажа байхадань, моринойнгоо ойможо ябажа уhалхадань, ехэл айгша бэлэйб. Һөөргөө мориной гүйдэлөөр урилдажа, хорёодоо ерэхэбди. Хашан « гахай борогшомнишье » тэн тэрээ зэргэ гүйжэ ерэлсэгшэ hэн.
Дансаранай эжы hортогой hаарагша гүүтэй юм hэн. Тэрэнь дааратараа уhалжа садамсаараа, тангараад, тохомтойнь Дансаранаа хүр руу орогүй шэдэжэрхёод, гүйжэ арилшахал даа. Теэд хайшан гэхэб, бишыхан эзэниинь урмагүйшэг тохомоо hугабшалаад, моринойнгоо хойноhоо гэртээ хүрэжэ ерэгшэ бэлэй. Тэрээндээ ехэ гажардагшьегүй, үхибүүн юун ехээр үбдэхэшье hэм.( Дансаран жаахандаа ехэл тэршээ тоомгүй, монсолзуур юм hэн. Маанадаа оло дахин шаргатай үбhэнэй дундуур түлхижэ унагаагаад, үгы болошоходонь, арай хуры гэжэ тэндэhээ гарахаш). Гэртээ ерэхэдэш, эжымни хоншуухан мангирай хангалтай орооhонойнгоо шүлэ бэлдэнхэй, аягалжа табихадань, садатараа эдеэлээд, гэрэйнгээ даабари дүүргэхэеэ шэлгүй лампынгаа ойро hуухаш …
Эжынэрнай үдэшэндөө хэн нэгэнэйдэ сугларжа, хөөрэлдэжэ, хахарhан хубсаhа хунараа хадхаха, нооhо ээрэхэ, шүрбэhэеэ томохо, дайн сэрэгэй хүлгөөн, ямар гай тодхор тохёолдоо гээшэб, һонин юу бэшэнэб гэлсэгшэ hэн. Бидэ, 2-3-дахи ангиин hурагшад, « Буряад-Монголой Yнэн » һонинhоо « Совинформбюро мэдээсэнэ » гэhэн томо гаршаг уншаад, саашань юуншье гэжэ уншадагаа hанадаггүйб.
Yбэлэй шанга хүйтэнэй бууража эхилхэ үеэр үнеэдэй тугалган эхилшэхэл даа. Yнеэдээ хаадаг далтай зэргэлээд, тугалай байра байха. Зосоохииень шабардажа, ялайшатар сагаадажархинхай. Тугалнуудай байха хаамжанууд баhал бэлдэгдэнхэй. Түрэхэ болоhон үнеэдээ hаалишад hахижа хоногшод бэлэй.
Эжынэрнай ойhоо нэгэ-нэгээр шэрүүлгээр түлеэ асаржа, тугалай байрын ойро буулгаха. Тэрэнээ гар хюрөөгөөр тайраха, хахалха, гуламтын ойро ябталха. Түлеэ тайралга, оруулалгада бидэшье гар хүрэлсэгшэ hэмди.
Манайхинаар зэргэлээд Хутанай Цэбжэдтэн гэжэ олохон үхибүүдтэй айл hуугша hэн. Эжынь, Балжад гэжэ нэрэтэй, айхабтар шумууhан шанга бэетэй, нэгэш аалихан гэшхэлжэ ябадагынь hанадаггүйб. Ходол hортогой мори унанхай, ябууд дундань шахуу мордоод, ажалдаа ошогшо hэн. Ямар hайхан энэрхы сэдьхэлтэй олоной эхэ байгааб даа. Орожо ерэхэдэш, үхибүүдээрээ тон адли хубаалдаад, аарсаншье hаань, шүлэншье hаань, садатарни эдеэлүүлээд, үхибүүдээрнь анамана бололсожо, гэр гэхи байтарни эжымни хойноhоом орожо ерээд: « Энэ Роза ямар үхибүүн гээшэб, гэртээ юуш эдижэ үгэнэгүйл, гансаардана гээшэ гү, танайда ерээд, үни заяанай хооhон юумэдэл эдеэлэлсэжэ байдаг лэ »,- гэхэдэнь, эжынь « олоной эдеэн амтатай гүб даа » гэжэ хэлэхэ.
Тэдэнэй ехэ басаганиинь, Цэбэгсү, уран hэн гээд hанагшаб, эжыдээ торгон булуубшатай hамган дэгэлнүүдые ходол оёжо үгэгшэ hэн. Мүнөө Хөөрхэ нютагтаа баhал олон үхибүүдэй эхэ жаргажа ажаhуудаг даа.