24
үхибүүд , далын үүдэндэ зогсожо , буруунуудыень нэгэ-нэгээр гаргажа үгэхэбди . Эжымни үнеэдээ hаажа дүүргээд , гэртээ орожо , үдэшынгөө хоол , орооhотой шүлэ шанахые түхеэрхэ . ( Yглөөгүүр табиhан орооhотой шүлэмнай үдэшэ болотор яhала эдеэшэнхэй байха ). Орооhотой шүлэнhөө амтатай эдеэн үгы шахуу байгша hэн . Yдэшын эдеэнэй болотор зайдан моридоо унанхай , уhалхаяа Хэжэнгын гол гү , али зүүн-урдамнай байдаг нуур тээшэ гүйлгэлдэжэ ошохобди . Нуурай тошон халижа , аргагүй ехээр таран урдажа байхадань , моринойнгоо ойможо ябажа уhалхадань , ехэл айгша бэлэйб . Һөөргөө мориной гүйдэлөөр урилдажа , хорёодоо ерэхэбди . Хашан « гахай борогшомнишье » тэн тэрээ зэргэ гүйжэ ерэлсэгшэ hэн .
Дансаранай эжы hортогой hаарагша гүүтэй юм hэн . Тэрэнь дааратараа уhалжа садамсаараа , тангараад , тохомтойнь Дансаранаа хүр руу орогүй шэдэжэрхёод , гүйжэ арилшахал даа . Теэд хайшан гэхэб , бишыхан эзэниинь урмагүйшэг тохомоо hугабшалаад , моринойнгоо хойноhоо гэртээ хүрэжэ ерэгшэ бэлэй . Тэрээндээ ехэ гажардагшьегүй , үхибүүн юун ехээр үбдэхэшье hэм . ( Дансаран жаахандаа ехэл тэршээ тоомгүй , монсолзуур юм hэн . Маанадаа оло дахин шаргатай үбhэнэй дундуур түлхижэ унагаагаад , үгы болошоходонь , арай хуры гэжэ тэндэhээ гарахаш ). Гэртээ ерэхэдэш , эжымни хоншуухан мангирай хангалтай орооhонойнгоо шүлэ бэлдэнхэй , аягалжа табихадань , садатараа эдеэлээд , гэрэйнгээ даабари дүүргэхэеэ шэлгүй лампынгаа ойро hуухаш …
Эжынэрнай үдэшэндөө хэн нэгэнэйдэ сугларжа , хөөрэлдэжэ , хахарhан хубсаhа хунараа хадхаха , нооhо ээрэхэ , шүрбэhэеэ томохо , дайн сэрэгэй хүлгөөн , ямар гай тодхор тохёолдоо гээшэб , һонин юу бэшэнэб гэлсэгшэ hэн . Бидэ , 2-3-дахи ангиин hурагшад , « Буряад-Монголой Yнэн » һонинhоо « Совинформбюро мэдээсэнэ » гэhэн томо гаршаг уншаад , саашань юуншье гэжэ уншадагаа hанадаггүйб .
Yбэлэй шанга хүйтэнэй бууража эхилхэ үеэр үнеэдэй тугалган эхилшэхэл даа . Yнеэдээ хаадаг далтай зэргэлээд , тугалай байра байха . Зосоохииень шабардажа , ялайшатар сагаадажархинхай . Тугалнуудай байха хаамжанууд баhал бэлдэгдэнхэй . Түрэхэ болоhон үнеэдээ hаалишад hахижа хоногшод бэлэй .
Эжынэрнай ойhоо нэгэ-нэгээр шэрүүлгээр түлеэ асаржа , тугалай байрын ойро буулгаха . Тэрэнээ гар хюрөөгөөр тайраха , хахалха , гуламтын ойро ябталха . Түлеэ тайралга , оруулалгада бидэшье гар хүрэлсэгшэ hэмди .
Манайхинаар зэргэлээд Хутанай Цэбжэдтэн гэжэ олохон үхибүүдтэй айл hуугша hэн . Эжынь , Балжад гэжэ нэрэтэй , айхабтар шумууhан шанга бэетэй , нэгэш аалихан гэшхэлжэ ябадагынь hанадаггүйб . Ходол hортогой мори унанхай , ябууд дундань шахуу мордоод , ажалдаа ошогшо hэн . Ямар hайхан энэрхы сэдьхэлтэй олоной эхэ байгааб даа . Орожо ерэхэдэш , үхибүүдээрээ тон адли хубаалдаад , аарсаншье hаань , шүлэншье hаань , садатарни эдеэлүүлээд , үхибүүдээрнь анамана бололсожо , гэр гэхи байтарни эжымни хойноhоом орожо ерээд : « Энэ Роза ямар үхибүүн гээшэб , гэртээ юуш эдижэ үгэнэгүйл , гансаардана гээшэ гү , танайда ерээд , үни заяанай хооhон юумэдэл эдеэлэлсэжэ байдаг лэ », - гэхэдэнь , эжынь « олоной эдеэн амтатай гүб даа » гэжэ хэлэхэ .
Тэдэнэй ехэ басаганиинь , Цэбэгсү , уран hэн гээд hанагшаб , эжыдээ торгон булуубшатай hамган дэгэлнүүдые ходол оёжо үгэгшэ hэн . Мүнөө Хөөрхэ нютагтаа баhал олон үхибүүдэй эхэ жаргажа ажаhуудаг даа .