БҚМУ жаршысы - Вестник ЗКГУ БҚМУ жаршысы - Вестник ЗКГУ | Page 69

БҚМУ Хабаршы №2-2019ж.
Осылайша, өзін-өзі маңыздану - бұл тұлғаның өзін-өзі дамыту процесі,
оның ішкі тұлғалық өсуі. Өзін-өзі маңызданудың арқасында адам өз өмірінің
стратегиясын өзі қалыптастырады.
Өзін – өзі маңыздану мәселесі бойынша жүргізілген талдаулар, өзін-өзі
маңыздану-өз әлеуетін толыққанды іске асыруға, өзін-өзі дамытуға, өзінің ең
үздік белгілерін сақтауға және барынша көрсетуге ұмтылатын психологиялық
сау, кемелденген тұлғаның негізгі қасиеті екенін айтуға мүмкіндік береді. Бұл
белгілі бір таңдауды болжайтын процесс. Егер тұлғалық таңдау әрбір рет
жеке дамудың пайдасына жасалса, онда бұл өзін-өзі маңыздануға және
психологиялық денсаулыққа қозғалыс болып табылады.
Өзін-өзі маңыздануға ұмтылған тұлғаларға
жеке құндылықтардың
қалыптасқан жүйесі, терең рефлексия және өзіндік "Меннің" адекватты
бейнесі тән. Олар үшін құндылықтар қажеттілік рөлінде болады [10].
Бүгінгі таңда студенттер әлеуметтік-саяси, әлеуметтік-экономикалық,
азаматтық-құқықтық жағынан өзгеріп отыратын қоғамда өмір сүруде. Бұл
жоғары білімді маманға психологиялық сау, өзін-өзі маңыздану жолындағы
тұлға ретінде, рухани-тұлғалық сферада жоғары талап қояды.
Мұндай тұлғаны дайындаудағы негізгі жауапкершілік жоғары кәсіптік
білім беру жүйесіне жүктеледі, сондықтан қазіргі заманғы жоғары оқу
орындарына студенттердің оларға талап етілген жеке әлеуетін барынша
тиімді іске асыруы, одан әрі кәсіби қызмет үшін маңызды қасиеттерді
дамыту, құнды бағдарларды қалыптастыру, өзін-өзі тану жолдарын кеңейту,
өзін-өзі қабылдау, тұлғаның өзін-өзі дамыту және өзін-өзі маңыздануы үшін
жағдай жасау қажет.
Қоғам үшін адамның өзін – өзі маңыздануының басты нәтижесі-
күнделікті өмірдің, өндірістік және қоғамдық қызметтің нақты
жағдайларында туындайтын типтік мәселелерді, міндеттерді тиімді шешуге
мүмкіндік беретін өзіндік қабілет-құзыреттілік деңгейін алу және арттыру
болып табылады. Құзыреттілік деңгейін арттыру адамға барынша кең уақыт
шеңберінде өз іс-әрекетінің салдарын моделдеуге және бағалауға, өзін, өзінің
өмірлік жоспарларын, проблемалы жағдайларын және басқа да адамдарды
бағалау үшін сыртқы бағалауға және мінез-құлықты "ішкі стандарттарды"
әзірлеуге бағдарланудан өтуді жүзеге асыруға мүмкіндік береді, бұл адамға
өзін-өзі бекіту тірегін дамытуға мүмкіндік береді. Бұл өмірлік жоспарды іске
асыру белгісіздік немесе қатаң бәсекелестік жағдайында болған жағдайларда
өте маңызды.
Тұлғаның өзін – өзі маңыздануын дамыту - бұл ұзақ және қиын процесс.
Маңызды психологиялық-педагогикалық міндет – өзін - өзі маңыздануға
бағытталған белсенді іс-әрекетке қабілетті тұлғаны өзі және қоғам мүддесі
үшін өз әлеуетін толық ашу және іске асыру мақсатында өзі және әлем
туралы түсініктерді, өмірлік жоспарды жүйелі түрде өзгерту арқылы дамыту
және тәрбиелеу. Бұл қызмет әрбір өмірлік жағдайда Даму мен өсудің
пайдасына саналы таңдауды және осы таңдау негізінде іс-әрекеттерді іске
асыру жолымен жүзеге асырылады.
Әдебиеттер:
1. Қазақстан Республикасының білім беруді және ғылымды дамытудың
2016-2019 жылдарына арналған мемлекеттік бағдарламасы. – Астана, 2016.
– 130 б.
68