Το τέλος του κόσμου
μάταιες αντιρρήσεις μου για κάθε φυσιολογικό στερεότυπο που
ενυπάρχει στους κόλπους μιας ελληνικής τυπικής οικογένειας. Πόσο
ήρεμη και πόσο γλυκιά, μανούλα. Δεν ήσουν γλυκανάλατη. Δεν ήσουν
καν υποχωρητική. Ήσουν λογική, ήρεμη, απλή αλλά κυρίως ήσουν εκεί.
Ήσουν εκεί και είχες τα σωστά λόγια για την κάθε στιγμή. Ήσουν εκεί,
τόσο πολύ εκεί. Τόσο παρούσα και τόσο ουσιαστική. Μανούλα, δεν
ήσουν ποτέ διεκπεραιωτική.
Φοιτήτρια σε αποχαιρέτησα με λυγμούς για να πάω στην Αθήνα. Μην
κάνεις σαν να ήρθε το τέλος του κόσμου, είπες. «Ένας κύκλος κλείνει κι
ένας νέος ανοίγει. Μια εμπειρία γεμάτη δημιουργικότητα, φαντασία,
γνώση. Όλοι οι αποχαιρετισμοί, μικροί ή μεγαλύτεροι κρύβουν
συγκίνηση, νοσταλγία μα και προσμονή για το αντάμωμα». Θυμάμαι, τις
ατέλειωτες ώρες στο τηλέφωνο. Εγώ με μια ακατάπαυστη φλυαρία και
μια πελώρια ανάγκη να σου πω όλα όσα συνέβαιναν κάθε στιγμή. Εσύ
ήρεμη, γλυκιά, τρυφερή. Θυμάσαι μανούλα τότε που αρρώστησα;
Κλείσαμε το τηλέφωνο κάπως βιαστικά, δεν ήθελα να καταλάβεις ότι με
είχαν πάρει τα δάκρυα που δεν ήσουν κοντά μου να με φροντίσεις. Σε
πέντε ώρες χτύπησε το κουδούνι. Ήσουν εκεί. Ένας πυρετούλης ήταν
μόνο. Έφερε όμως ένα γλυκό αντάμωμα στην πόρτα μου. Έπεσα στην
αγκαλιά σου κι ένιωσα να αγκαλιάζω τον κόσμο ολόκληρο. Πόση αγάπη
χωράει σε μια αγκαλιά; Όση κι αν χωράει υπήρχε στη δική μας εκείνη τη
στιγμή.
Μετά μεγάλωσα μαμά. Έπιασα δουλειά, παντρεύτηκα, αλλά για εσένα
ήμουν παιδί. Το παιδί σου. Θυμάμαι τον γυναικολόγο στην αίθουσα
τοκετού να μου λέει: «Η μαμά σου μου είπε να προσέξω το παιδί», κι εγώ
αφελώς ρώτησα: «το εγγόνι;». Όχι, βέβαια, είπε σοβαρά. «Εσένα
εννοούσε, εσύ είσαι το παιδί της». Δεν τα κατάφερα εκείνη τη φορά
μαμά. Δεν έγινα μανούλα τότε. Δεν με πείραζε όμως. «Δεν είναι και το
τέλος του κόσμου», μου είπες. Είχες και πάλι όλα τα σωστά λόγια. Είχες
όλες τις γεμάτες τρυφερότητα αγκαλιές. Είχες όλη τη διακριτικότητα και
όλη τη σοφία να το χειριστείς όπως έπρεπε. Ένας μικρός αποχωρισμός
ήταν. Και με έπεισες. Δεν ήταν το τέλος του κόσμου. Και σύντομα σε
έκανα γιαγιά, αλλά πρώτα ήσουν μαμά. Για εμένα ήταν εύκολο να είμαι
μαμά. Σαν να ακολούθησα τα βήματα που μου έδειξες. Όπως όταν έμαθα
να περπατώ. Σαν να έγινε αυτόματα με έναν φυσικό τρόπο. Κι ήταν ωραίο
το συναίσθημα και σε κατάλαβα ακόμα πιο πολύ. Θαύμασα αυτά που
είχες καταφέρει τόσο νεώτερη από εμένα όταν έγινες μανούλα και χωρίς
63