Σπουδή στη Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ Λυκείου Παιδεία - Εκπαίδευση, Ανθρώπινα Δικαιώματα | Page 25

Παιδεία-Εκπαίδευση
Παιδεία
Πανελλήνιες εξετάσεις 2000
ΚΕΙΜΕΝΟ
Μια σημαντική πρόκληση στο ξεκίνημα του 21ου αιώνα είναι με ποιον τρόπο θα
διαφυλαχθούν τα ιδανικά της ειρήνης, της ελευθερίας και της κοινωνικής δικαιοσύ-
νης. Η απάντηση είναι: κατάλληλη αγωγή και παιδεία. Το ίδιο ισχύει για τα ηθικά
διλήμματα που θέτει η ασύλληπτη επιστημονική πρόοδος (κλωνοποίηση, παρα-
γωγή ανθρώπινων εμβρύων, μεταλλαγμένα προϊόντα, οικολογικές καταστροφές
κ.ά.). Το κράτος πρόσφερε ως τώρα εκπαίδευση και λιγότερο παιδεία. Η ευρύτερη
καλλιέργεια είναι προσωπική κατάκτηση που απαιτεί θυσίες. Η διά βίου εκπαί-
δευση και κατάρτιση μετατοπίζει το κέντρο βάρους από το κράτος στο άτομο, το
οποίο οφείλει να έρθει σε επαφή με πολλούς τομείς γνώσης σε διάφορες μορφές
της. Η μετάβαση από την τοπική στην παγκόσμια κοινωνία προϋποθέτει γλωσσο-
μάθεια, ανοχή στη διαφορετικότητα και στον πολυπολιτισμό, πνεύμα συνεργασίας
και συναδέλφωσης στο «παγκόσμιο χωριό», στο οποίο έχει μεταβληθεί ο πλανήτης
μας. Και εδώ στην Ελλάδα έχουν γίνει ορατές οι πολλαπλές όψεις της παγκοσμιο-
ποίησης στην κοινωνιολογική και οικονομική εκδοχή της. Τα όρια των εθνικών κρα-
τών, στην παραδοσιακή μορφή τους, εξαλείφονται, καθώς διακινούνται εκατομμύ-
ρια άνθρωποι, αγαθά και ιδέες με απίστευτη ταχύτητα. Η εμμονή όμως στα οικονο-
μικά συμφέροντα και στους κανόνες της ελεύθερης αγοράς, η επιβολή του κατανα-
λωτικού προτύπου της αφθονίας, το διευρυνόμενο χάσμα ανάμεσα στα φτωχά και
στα πλούσια κράτη, η κρίση της δημοκρατικής συμμετοχής και του κράτους πρό-
νοιας, η κοινωνική περιθωριοποίηση και ο αποκλεισμός και τόσα άλλα προβλήματα
που αντιμετωπίζει ο κόσμος δημιουργούν κλίμα ανησυχίας για το μέλλον.
Η αισιοδοξία για την πορεία του κόσμου κατά την τρίτη χιλιετία μπορεί να προ-
κύψει από τον επαναπροσδιορισμό του ρόλου και της αποστολής της εκπαίδευσης.
Το παλιό μοντέλο που ισχύει ακόμη στην Ελλάδα και το οποίο στηρίζεται σε ποσο-
τικά κριτήρια (συσσώρευση γνώσεων στο παραδοσιακό γνωσιοκεντρικό σχολείο)
πρέπει να αντικατασταθεί από ποιοτικά κριτήρια. Η απλή παροχή γνώσεων δεν ω-
φελεί πια. Οι μαθητές και οι φοιτητές, όπως και κάθε άνθρωπος, πρέπει να μάθουν
να αξιοποιούν τις ευκαιρίες για μάθηση, που τους δίνονται σε όλη τη διάρκεια της
ζωής τους.
Στην έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής της UNESCO για την εκπαίδευση στον 21 ο
αιώνα τονίζεται ότι η διά βίου εκπαίδευση πρέπει να στηρίζεται στους παρακάτω
τέσσερις πυλώνες, που αποτελούν διαφορετικά είδη μάθησης: 1. Μαθαίνω πώς να
23