ΕΚΘΕΣΕΙΣ
MAKS 2015
Η εξωτερική μεταφορά φορτίων προορίζεται για τις
αποστολές όπου τα χαρακτηριστικά στελθ δεν είναι
σημαντικά, αν και το PAK FA δεν δίνει την ίδια έμφαση
στην εφαρμογή VLO όσο τα αμερικανικά ή κινεζικά
μαχητικά πέμπτης γενιάς.
ση στην παραγωγή της δεύτερης παρτίδας αεροσκαφών
προπαραγωγής (αναφέρονται ως T-50-7 μέχρι -12), που
είχε ανακοινωθεί ότι είχε ξεκινήσει το 2013 με αναμενόμενες παραδόσεις από το 2015. Στη διάρκεια της MAKS
στο τέλος Αυγούστου υπήρξαν πληροφορίες ότι η πτήση
του πρώτου από αυτά ήταν «θέμα ημερών», κάτι όμως
που μέχρι και τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές
δεν έχει γίνει. Έτσι το παζλ της αναθεώρησης του προγράμματος PAK FA φαίνεται να γίνεται πιο ξεκάθαρο, αν
και πολλές πτυχές του, ειδικά σε ό,τι αφορά στις καθυστερήσεις αλλά και στις μελλοντικές εξελίξεις, παραμένουν κρυμμένες κάτω από τη μυστικότητα και την προπαγάνδα που διέπουν ακόμη τα στρατιωτικά πράγματα
στη Ρωσία.
Εξελίξεις υποσυστημάτων
Εκτός από τα προβλήματα του PAK FA όμως, υπάρχουν
και οι θετικές εξελίξεις. Ένα από τα συστήματα, του οποίου η εξέλιξη φαίνεται να έχει προχωρήσει αρκετά, είναι
το ραντάρ N036 Byelka του ινστιτούτου Tikhomirov NIIP,
μέρος του «πακέτου» ηλεκτρονικών Sh121, που περιλαμβάνει επίσης το ολοκληρωμένο σύστημα αυτοπροστασίας L402 του ινστιτούτου KNIRTI.
Να υπενθυμίσουμε ότι το συγκρότημα N036 αποτελείται
από πέντε διαφορετικά υποσυστήματα, ένα πρόσθιο ραντάρ, δύο στοιχειοκεραίες εκατέρωθεν του ρύγχους και
δύο διατάξεις ενσωματωμένες στις αεροδυναμικές προεκτάσεις της εσώτερης πτέρυγας (LEX, Leading-Edge
Extensions). Το ραντάρ πρόσθιας θέας N036-1-01 (αναφέρεται και ως N036Α-1-01) είναι ένα σύστημα AESA με
οβάλ κεραία (0,9x0,7 m) και 1552 στοιχεία T/R, που
λειτουργεί σε συχνότητες της μπάντας «Χ». Έχει πολλα22
11/20 15
πλές λειτουργίες αέρος-αέρος, αέρος-εδάφους, παθητικής αναγνώρισης και ηλεκτρονικής κρούσης και στην κύρια διαμόρφωση Α2Α φέρεται να αποκαλύπτει στόχους σε αποστάσεις 400 km, με
ικανότητα ταυτόχρονης ιχνηλάτησης 60 εξ αυτών και εμπλοκής 16!
Οι δύο πλευρικές διατάξεις N036B-1-01 διαθέτουν επίσης κεραίες AESA με 358 στοιχεία T/R,
εκπέμπουν ομοίως στην μπάντα «Χ», και έχοντας κλίση 15 μοιρών προς τα κάτω προορίζονται
κυρίως για περιμετρική κατόπτευση επεκτείνοντας το τόξο κάλυψης του N036-1-01.
Το πιο ενδιαφέρον βέβαια κομμάτι του Byelka είναι οι δύο στοιχειοκεραίες AESA στα LEX, γνωστές
ως N036L-1-01, που εκπέμπουν στην μπάντα «L» (συχνότητες 1-2 GHz και αντίστοιχα μήκη κύματος 15-30 cm) δηλαδή σε πολύ χαμηλότερη συχνότητα και μεγαλύτερα μήκη κύματος απ’ ό,τι η
μπάντα «X» (8-12 GHz και 2,5-3,75cm). Αν και η μπάντα «L» έχει πολλές άλλες ευρείες εφαρμογές, η χρήση της σε αεροπορικά ραντάρ είναι σπάνια και η μοναδική άλλη γνωστή επιχειρησιακή
εφαρμογή είναι το IAI/Elta EL/W-2085 πάνω στα ισραηλινά AEW&C G550 (χρησιμοποιείται ευρέως στα περισσότερα επίγεια ραντάρ αεράμυνας μεγάλης εμβέλειας και ίσως υπάρχουν κινεζικές
εφαρμογές στο J-20 σε διατάξεις LERX). Η πρωτεύουσα χρήση του στην περίπτωση του T-50 είναι
η επισήμανση στόχων στελθ. Θεωρητικά τα μεγάλα αυτά μήκη κύματος (συγκριτικά με τα μικρότερα της μπάντας «X») εξουδετερώνουν τις προβλέψεις διάχυσης της προσπίπτουσας ακτινοβολίας
όπως οι «πολυπλευρικές» επιφάνειες (faceted surfaces) και οι «οδοντώσεις» (jagged edges)
που χρησιμοποιούν οι εφαρμοσμένες τεχνολογίες πολύ χαμηλής παρατηρησιμότητας (VLO). Σε
δοκιμές αντι-στελθ (που παραμένουν βέβαια στο σύνολό τους άκρως απόρρητες) υπάρχουν ενδείξεις ότι η μπάντα «L», με μήκη κύματος περίπου στο μέγεθος των διατάξεων αυτών, μπορεί να
Το όπλο ναυτικής κρούσης Kh-35UE αποτελεί εκσυγχρονισμένη έκδοση του Kh-35E.