της νορβηγικής προμήθειας του Lightning II . Η Kongsberg ελπίζει ότι η ένταξη του JSM στο οπλοστάσιο του F-35 θα δελεάσει και άλλους χρήστες ( ίσως και τις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις ) να το υιοθετήσουν . Στο ίδιο βέβαια προσβλέπει και η Roketsan , με αποτέλεσμα ( αν και τα δύο συστήματα δεν έχουν πλήρως ταυτόσημα χαρακτηριστικά ) να βρεθούν αντίπαλα στο ιδιαίτερα ανταγωνιστικό περιβάλλον του JSF . Η άλλη σημαντική εξέλιξη για το μέλλον της ΤΗΚ αφορούσε στο πρόγραμμα του εγχώριου ( εθνικού ) μαχητικού στο οποίο είχαμε αναφερθεί εκτενώς στο τεύχος No 327 (« TF-X , Το τουρκικό στελθ μαχητικό αποκαλύπτεται »). Να υπενθυμίσουμε ότι είχε ξεκινήσει το 2011 με την πρώιμη φάση « προσδιορισμού της αρχικής σχεδίασης » ( conceptual phase ), από την οποία προήλθαν τρεις προκαταρκτικές προτάσεις και στη διαδικασία η Saab είχε ρόλο τεχνικού συμβούλου . Δυο από αυτές αφορούσαν σχεδιάσεις στο πρότυπο στελθ του F-35 , διαφέροντας μεταξύ τους στην ύπαρξη ενός και δύο κινητήρων . Μια τρίτη προσέγγιση αφορούσε σε μια περισσότερο φουτουριστική μονοκινητήρια σχεδίαση με ευρύτερη άτρακτο ( και μεγαλύτερες συνεπαγόμενες αποθήκες οπλισμού ), μεγάλη πτέρυγα « δέλτα » και πτερύγια κάναρντ . Αν και η διαφοροποίηση ήταν φαινομενικά σχεδιαστική , τα δύο μικρότερα TF-X ήταν περισσότερο προσανατολισμένα σε μαχητικά με δυνατότητες αέρος-αέρος που θυσίαζαν σε κάποιο βαθμό τα χαρακτηριστικά στελθ , ενώ η τρίτη πρόταση ήταν περισσότερο στον άξονα μιας σχεδίασης πολλαπλών ρόλων . Η « φάση προσδιορισμού » ολοκληρώθηκε το Καλοκαίρι του 2013 και θα έπρεπε να είχε ακολουθηθεί από τη « φάση αρχικής σχεδίασης » επικεντρωμένη πλέον σε μία ( ή το πολύ δύο προτάσεις ). Η σχετική απόφαση όμως δεν ελήφθη παρά στις αρχές του 2015 , όταν η εκτελεστική επιτροπή αμυντικής βιομηχανίας SSIK υπό την προεδρία του πρωθυπουργού Αχμέτ Νταβούτογλου ενέκρινε στις 7 Ιανουαρίου -σύμφωνα με κάποιες δηλώσεις μετά τη συνεδρίαση- τη δικινητήρια πρόταση του TF-X . Η καθυστέρηση αυτή , σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις , βάζει εκτός οποιασδήποτε ελπίδας υλοποίησης της πρόθεσης πρώτης πτήσης του πρωτότυπου αεροσκάφους το 2023 ( εάν βέβαια αυτή η υπερφιλόδοξη πρόθεση είχε ποτέ οποιαδήποτε προοπτική ). Σε συνέχεια της απόφασης της SSIK , το υφυπουργείο πολεμικής βιομηχανίας SSM εξέδωσε σχετικό διεθνές αίτημα παροχής πληροφόρησης ( RfI ), που πιστεύεται ότι θα ακολουθηθεί από αίτημα για προτάσεις ( RfP ) μέσα στο 2015 , χωρίς όμως να αποκλείεται και νέα καθυστέρηση . Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΤΑΙ σε συνέντευξή του στην IDEF του Μαΐου 2015 « η Τουρκία αναζητά συνεργάτες στο διεθνές στερέωμα με αποδεδειγμένη εμπειρία και τεχνογνωσία τόσο στον τομέα σχεδίασης-κατασκευής μαχητικών όσο και τεχνολογίας στελθ , ώστε να ξεπεραστούν τα αναμενόμενα προβλήματα και οι κίνδυνοι του εγχειρήματος ». Αναφορικά με την τελική διαμόρφωση του TF-X , αν και , όπως προαναφέρθηκε , η SSIK φέρεται να ενέκρινε τη δικινητήρια έκδοση , άλλες πηγές , συμπεριλαμβανομένων και … διαρροών από την ίδια την ΤΑΙ , αναφέρουν ότι η απόφαση δεν είναι οριστική και θα εξαρτηθεί από τη διαθεσιμότητα κατάλληλου κινητήρα . Το θέμα του συστήματος πρόωσης είναι καθοριστικό για τη σχεδίαση του TF-X , καθώς η επιλογή μονοκινητήριας σχεδίασης θα απαιτήσει έναν πολύ ισχυρό αεροστρόβιλο που δεν φαίνεται να είναι διεθνώς διαθέσιμος . Αντίθετα , η επιλογή δύο κινητήρων είναι μια ασφαλής λύση που μπορεί να ικανοποιηθεί από το φάσμα των αμερικανικών F100 / F110 / F414 ή του ευρωπαϊκού EJ200 . Είναι μάλιστα αξιοσημείωτο ότι αμέσως μετά την απόφαση της SSIK , στις 20 Ιανουαρίου η Aselsan και η Eurojet υπέγραψαν συμφωνία συνεργασίας για την προσφορά του EJ200 ( αλλά και του μελλοντικού ισχυρότερου EJ230 ) στο πρόγραμμα TF-X . Το άλλο βέβαια μεγάλο πρόβλημα στην υλοποίηση του εθνικού τουρκικού μαχητικού είναι το ίδιο το χρονοδιάγραμμα εξέλιξης που στοχεύει στην ύπαρξη επιχειρησιακού αεροσκάφους για την αντικατάσταση των F-16 από το 2030 . Ένας από τους μεγαλύτερους ογκόλιθους στη φιλοδοξία αυτή σύμφωνα με εκτιμήσεις είναι η δυνατότητα χρηματοδότησης του TF-X παράλληλα με το πρόγραμμα προμήθειας F-35 . Έτσι πολλοί είναι αυτοί που θεωρούν ότι το σημείο καμπής του TF-X θα είναι στο τέλος της περιόδου αρχικής εξέλιξης , δηλαδή πριν να αρχίσουν να ανεβαίνουν κατακόρυφα οι απαιτούμενες επενδύσεις , περίπου το 2019 . Τότε θα πρέπει να ληφθεί μια απόφαση για το μέλλον του προγράμματος . Ανάμεσα στις σχετικές επιλογές συγκαταλέγονται η επιβράδυνσή του , ώστε η καμπύλη χρηματοδότησης να μην είναι τόσο απότομη και να μην συμπίπτει με το πρόγραμμα του F-35 . Το αποτέλεσμα βέβαια θα ήταν η καθυστέρηση αντικατάστασης των F-16 και η δημιουργία ενός « χάσματος μαχητικών ». Μια άλλη επιλογή θα ήταν η αναζήτηση διεθνούς συνεργάτη που θα ήθελε να μοιραστεί το κόστος , με τον κίνδυνο όμως της αλλοίωσης των χαρακτηριστικών του TF-X μέσα από τον αναγκαίο συμβιβασμό που θα πρέπει να επιτευχθεί ( λόγος που η Τουρκία αποχώρησε από μια δυνητική συνεργασία στο πρόγραμμα μαχητικού της
F-4E-2020 με φορτίο Popeye , ενώ διακρίνεται και το ατρακτίδιο ραδιοζεύξης του βλήματος . Η ΤΗΚ διαθέτει 247 φορείς όπλων μακρού πλήγματος έναντι 55 της ΠΑ ( F-16 Block 52M και Mirage 2000-5 Mk2 ).
08 / 2015 39