FORUM
Του Φαίδωνα Γ . Καραϊωσηφίδη ///////
H « αλυσίδα » της ασφάλειας πτήσεων και ο « φόρος αίματος »
Λίγους μήνες πριν , στον απόηχο της απώλειας της Πτήσης ΜΗ370 των Μαλαισιανών Αερογραμμών πάνω από τον νότιο Ινδικό ωκεανό , χωρίς ακόμη ίχνη για την τύχη του και με τις ελπίδες να έχουν πρακτικά εξανεμιστεί , έστω και εάν οι έρευνες πρόκειται να επαναληφθούν σε λίγες εβδομάδες , αναφερόμασταν στο γεγονός ότι η πολιτική αεροπορία , οι αερομεταφορές και η αεροπλοΐα δε θα ήταν ποτέ πλέον οι ίδιες . Είχαμε τότε σημειώσει επίσης το γεγονός ότι οι αλλαγές και προβλέψεις που είχαν επισημανθεί ότι πρέπει να υλοποιηθούν στην παρακολούθηση των πτήσεων μεγάλων αποστάσεων για να μην έχουμε την επανάληψη περιστατικών όπως της MH370 , συζητούνταν ήδη μια δεκαετία νωρίτερα σε επίπεδο κανονιστικών οργάνων του χώρου , συμπεριλαμβανομένου και του ICAO . Υπογραμμίζαμε , όμως , ότι στη βιομηχανία των αερομεταφορών , συμπεριλαμβανομένων των αεροπορικών εταιριών , των κατασκευαστών αλλά και των κρατικών οντοτήτων , ισχύει κάτι που όλοι γνωρίζουν αλλά κανείς δεν αναφέρει , ο « παράγοντας αίματος » (« blood factor »). Με άλλα λόγια , θα πρέπει να αποδειχθεί ότι μια βελτίωση θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στην ασφάλεια πτήσεων ( εκφρασμένη σε ανθρώπινες ζωές που θα σώσει κάθε παρέμβαση ) σε σχέση με το κόστος εφαρμογής των απαιτούμενων τροποποιήσεων . Στην πραγματικότητα , βέβαια , ο « παράγοντας αίματος » είναι πολύ πιο κυνικός , καθώς ουσιαστικά σημαίνει ότι … πρέπει να υπάρξει σημαντική απώλεια ζωών , ώστε να κινηθούν οι εμπλεκόμενοι φορείς και να αλλάξουν τα πράγματα , δηλαδή μεταφράζεται σε πραγματικό « φόρο αίματος ». Υπενθυμίζουμε ακόμη αυτό που σημειώνουμε πάντα στις σχετικές αναφορές μας , ότι η ασφάλεια πτήσεων είναι μια αλυσίδα που χτίζεται κρίκο - κρίκο και εξαρτάται από την « αντοχή » κάθε κρίκου της , μεταξύ άλλων και από τις διερευνήσεις καθενός περιστατικού , ώστε να μαθαίνουμε από τα τυχόν προβλήματα , τα λάθη και τις παραλείψεις και να υλοποιούμε διορθωτικά μέτρα , όταν κάτι από αυτά επισημανθεί . Τέσσερις μήνες αργότερα , το θέμα της ασφάλειας πτήσεων και του « φόρου αίματος » επανέρχεται με τον πιο τραγικό τρόπο και σε τεράστιες διαστάσεις , καθώς η παγκόσμια κοινή γνώμη συγκλονίζεται από τρία διαδοχικά αεροπορικά περιστατικά μέσα σε διάστημα μιας εβδομάδας με συνολική απώλεια 464 ζωών . Η απώλεια της Πτήσης MH17 , η οποία καταρρίφθηκε στις 17 Ιουλίου πάνω από την Ουκρανία , η πτώση του ATR 72-500 της TransAsia Airways στην Ταϊβάν στις 23 Ιουλίου και η συντριβή του McDonnell Douglas MD-83 που πετούσε για λογαριασμό της Air Algerie στο Μαλί , ασύνδετα μεταξύ τους περιστατικά , ίσως έχουν έναν κοινό παρανομαστή : τη λανθασμένη εκτίμηση κινδύνου , διαφορετικού , βέβαια , σε κάθε περίπτωση . Ασφαλώς δε θα διακινδυνεύαμε την οποιαδήποτε πρόβλεψη για τα αίτια των περιστατικών , ειδικά σε αυτή την πρώιμη φάση της διερεύνησης , όμως ο παράγων της εκτίμησης κινδύνου ( πυραυλικής απειλής στην πρώτη και ίσως καιρικών συνθηκών στις άλλες ) διαφαί-
νεται να συνδέει τις τρεις απώλειες , αν και κυριαρχεί , φυσικά , στην περίπτωση της MH17 , με την οποία και θα ασχοληθούμε παρακάτω . Στις σελίδες που ακολουθούν και χωρίς να υιοθετούμε ή να απορρίπτουμε οποιοδήποτε σενάριο , είναι πλέον σχεδόν βέβαιο ότι το Boeing 777 της Malaysia Airlines καταρρίφθηκε πάνω από τη νοτιοανατολική Ουκρανία με διαφαινόμενες ευθύνες για τη μη έγκαιρη εκτίμηση των κινδύνων στις αερομεταφορές που δημιουργούσε η εξελισσόμενη σύγκρουση . Το τραγικό περιστατικό , βέβαια , είναι ένα μόνο από τα πάρα πολλά παραδείγματα του εντελώς διαφορετικού τρόπου με τον οποίο αντιδρούν οι εθνικές κανονιστικές αρχές , οι διεθνείς οργανισμοί αλλά και οι αεροπορικές εταιρίες σε θέματα ασφάλειας . Από την άλλη , γίνεται πλέον ξεκάθαρο ότι στο συγκεκριμένο τομέα υπάρχουν ελάχιστες κοινές διεθνείς συνιστώσες καθοδήγησης και ρυθμίσεων και ακόμη λιγότερη διεθνής συνεργασία , ενώ τα προβλήματα που υπάρχουν για οποιαδήποτε αλλαγή είναι τεράστια . Στο περιστατικό της MH17 υπάρχουν πάμπολλα δείγματα του ακανθώδους θέματος , το οποίο η βιομηχανία παροχής αεροπορικών υπηρεσιών θα πρέπει να αντιμετωπίσει άμεσα κάτω από τις ραγδαία αυξανόμενες πιέσεις , καθώς ο « φόρος αίματος » στη προκειμένη περίπτωση έχει ήδη ξεπεράσει την κρίσιμη μάζα , όπως και εάν τον αντιμετωπίσει κανείς . Μέχρι και την κατάρριψη της Πτήσης MH17 , το πλαίσιο των αερομεταφορών στην περιοχή της ανατολικής Ουκρανίας ακολουθούσε τους δεδομένους κανόνες με διερχόμενες πτήσεις πάνω από τα 32.000 πόδια , όπως είχε επιβάλει με NΟTAM η αρμόδια για την περίπτωση ουκρανική υπηρεσία πολιτικής αεροπορίας . Ελάχιστες αεροπορικές εταιρίες πήγαν ένα βήμα παραπάνω και απέφευγαν εντελώς τον εναέριο χώρο της ανατολικής Ουκρανίας , έχοντας προφανώς διαφορετική αντίληψη στην εκτίμηση του κινδύνου . Μια από αυτές ήταν η Korean Air , η οποία υπογράμμιζε μετά το συμβάν ότι έχει διαφορετική
Φωτο : Jeroen Akkermans RTL News
4 08 / 2014