ÍÅÏÉ ÏÑÉÆÏÍÔÅÓ, ÌÁÑÔÉÏÓ 2014
ôï áßíéã ìá ôïõ ðïëé ôé êïý öëïéïý
êáé áðü øåéò ðïõ êáôÜ êáé ñïýò ôõ÷áß íåé íá Ý÷ïõ ìå ;
το δάκτυλό τους. Η απόφασή τους είναι ελεύθερη.
Οι οθόνες όμως δείχνουν ότι κάτι γίνεται στον εγκεφαλο πριν την απόφαση ή την επιθυμία κάποιου να
κουνήσει το δάκτυλο.
Εάν ακόμη και η κάμψη του μικρού δακτύλου
συμβαδίζει με μια σύνθετη εγκεφαλική δραστηριότητα την οποία αγνοώ, τότε η ελεύθερη βούληση
“σέρνεται” (για να δανειστώ το ρήμα του Καστοριάδη) σε έναν παράξενο χώρο. Εάν ο εγκέφαλός μου
δουλεύει εν αγνοία μου, εάν ελέγχει και προλειαίνει
το έδαφος ακόμη και για τόσο “ασήμαντα” πράγματα όπως η κίνηση του μικρού μου δακτύλου –ενώ
ταυτόχρονα με κάνει να πιστεύω ότι αυτή η ενέργεια είναι ελεύθερη και συνειδητή– τι είδους
παιχνίδια μου παίζει σε διεργασίες που είναι πιο
σύνθετες, αφηρημένες, ιδιοσυγκρασιακές και ίσως
τυχαίες όπως οι πολιτικές πεποιθήσεις μου;
Δεν υπαινίσσομαι ότι η κίνηση ενός δακτύλου δεν
μπορεί να είναι ελεύθερη (ουτε οτι ειναι ασημαντη),
ούτε ότι οι πολιτικές ιδέες δεν μπορούν να υποβληθούν σε ανατομικη και κλινική διερεύνηση. Αλλά
αυτό που μου φαίνεται επίσης σαφές είναι ότι στη
διαμό