Η Κωνσταντινούπολη. Χειρόγραφο του Cristoforo Buondelmonti, 1420.
Από το Βυζάντιο στη Ρωσία
Είναι γνωστό ότι ο Βυζαντινός Ελληνισμός από την εμφάνισή του στην «Πόρτα»
Ανατολής και Δύσης, στο Βόσπορο, επεκτάθηκε σε όλο τον κόσμο, όπου μια υπερεθνική
ιδέα συνέδεσε τους χριστιανικούς λαούς ή όσους επιζητούσαν να γίνουν χριστιανοί και
στους οποίους ο βυζαντινός Αυτοκράτωρ και ο Οικουμενικός Πατριάρχης
Κωνσταντινουπόλεως παρείχαν παγκόσμια ηγεσία, έστω κι αν ο καθένας από τους
λαούς αυτούς ήταν πολιτικά και οικονομικά ανεξάρτητος. Τα Κανονικά Κείμενα, που
εδραιώνουν το κύρος της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως είναι σαφέστατα· «Τον με
τοι της Κωνσταντινουπόλεως Επίσκοπον έχειν τα πρεσβεία της τιμής…δια το είναι αυτών
Νέαν Ρώμην» . Σαφώς τα προνόμια της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως βασίζονται
στην αρχή της παραλληλίας ανάμεσα στην πολιτική και εκκλησιαστική οργάνωση της
Χριστιανικής Οικουμένης και το κύρος του Πατριάρχη προερχόταν από το ότι ήταν ο
Επίσκοπος της αυτοκρατορικής Πρωτεύουσας, «κοινός πατήρ και διδάσκαλος πάσης
της Οικουμένης». Στην «Επαναγωγή» γνωστή νομική επιταγή της μακεδονικής περιόδου, ο
μέγας Φώτιος επικυρώνει τον πόλο του Πατριάρχη ως «Εικών ζώσα του Χριστού». «Ο
Κωνσταντινουπόλεως θρόνος βασιλεία επικοσμηθείς ταις συνοδικαίς ψήφοις πρώτος
ανερήθη». Από τότε, που ήλθε η Πρεσβεία των Ρως στην Βασιλεύουσα, ο βυζαντινός
αυτοκράτωρ έθεσε μαζί με την Εκκλησία τις ενέργειές του σ’ ένα κατάλογο υψηλών
προτεραιοτήτων της εξωτερικής θρησκευτικής πολιτικής. Έχοντας οι βυζαντινοί
συγκρατήσει αποτελεσματικά Άραβες και άλλους επιβουλείς και έχοντας υπερνικήσει την
μεγάλη εσωτερική κρίση της Εικονομαχίας, κάτω από την άξια και ένδοξη Μακεδονική
Δυναστεία (867-1056) ξεκίνησε μια σταθερή και θεαματική εξάπλωση στις χώρες της
κεντρικής Ευρώπης και εκείνες των Ρώς.
Αφού η ηγεμονία του Κιέβου ασπάστηκε τον χριστιανισμό ως θρησκεία του
Κράτους, η επίδραση του βυζαντινού πολιτισμού πάνω στη Ρωσία έγινε καθοριστικός
παράγων του Ρωσικού πολιτισμού. «Αυτός καθ’ εαυτόν ο βαθμός και ο χαρακτήρας τη