Εισαγωγή
Ο ελληνικός κόσμος συνδέεται με μακραίωνες σχέσεις φιλίας και συνεργασίας με
τη Ρωσία. Από την εποχή των εμπορικών ταξιδιών των σκανδιναβικών λαών προς το
Βυζάντιο μέσω των ρωσικών πόλεων, γνωστών ως «πορείες από τους Βαράγγους
στους Έλληνες» ήρθαν σε επαφή οι δύο λαοί και έγιναν οι πρώτες πολιτισμικές
ανταλλαγές. Στη συνέχεια, τον 9ο αιώνα ο Πρίγκιπας Βλαδίμηρος και η Πριγκίπισσα Όλγα
ασπάστηκαν τον Χριστιανισμό από το Βυζάντιο και αυτό συνέδεσε τους δύο λαούς με
κοινές πολιτισμικές και αισθητικές αξίες για ολόκληρη την μετέπειτα ιστορία τους μέχρι τις
ημέρες μας.
Το κράτος των Ρως, (Ρως: λαός από τη Ρωσία ο οποίος πρωτοεμφανίζεται σε
γραπτές πηγές που χρονολογούνται το 839. Η ετυμολογία και προέλευση του ονόματος
είναι ακόμη αντικείμενο διαφωνίας μεταξύ των ιστορικών) αν και εκτεινόταν σε μια από τις
πιο αραιοκατοικημένες περιοχές της Ευρώπης, ήταν το μεγαλύτερο σε έκταση κράτος της
εποχής του αλλά και ένα από τα πιο εξελιγμένα, εν μέρει χάρη και στο συγχρωτισμό του
με το Βυζάντιο. Σε μια εποχή που στη Δυτική Ευρώπη μόνο οι ευγενείς ήξεραν να
γράψουν το όνομά τους, τα περισσότερα παιδιά του Κιέβου, του Νόβγκοροντ και των
άλλων μεγάλων πόλεων ήταν εγγράμματα - έχουν διασωθεί μέχρι και «σκονάκια» για το
σχολείο ή ερωτικά σημειώματα προς τους συμμαθητές τους.
Σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε στα άλλα μεσαιωνικά κράτη, ο νομικός κώδικας του
Γιαροσλάβου του Σοφού έθετε φραγμούς στα βασανιστήρια ως μέθοδο ανάκρισης, δεν
περιελάμβανε τη θανατική ποινή και μετέτρεπε τις περισσότερες ποινές από φυλάκιση σε
πρόστιμο. Παρείχε επίσης στις γυναίκες αστικά δικαιώματα, όπως το δικαίωμα στην
ιδιοκτησία και την κληρονομιά, καθώς και συμμετοχή στο εκπαιδευτικό σύστημα. Όταν η
Κιεβινή Άννα Γιαροσλάβνα παντρεύτηκε το Γάλλο βασιλιά Ερρίκο και εγκαταστάθηκε
στην πόλη Ρεμς, οι Γάλλοι θεωρούσαν απίστευτο για μια γυναίκα να είναι τόσο
μορφωμένη.
Η οικονομική ανάπτυξη αντανακλάται εύγλωττα στα δημογραφικά στοιχεία. Στα
τέλη του 12ου αι, ενώ είχε ήδη αρχίσει η παρακμή, το Κίεβο είχε 50.000 κατοίκους, το
Νόβγκοροντ 30.000 και το Τσερνίγκοφ επίσης 30.000. Την ίδια εποχή το Λονδίνο είχε
12.000 κατοίκους και η δεύτερη μεγαλύτερη αγγλική πόλη, το Ουίντσεστερ, είχε 5.000.
Το κράτος των Ρως άφησε μια σπουδαία παρακαταθήκη. Ενοποίησε διοικητικά και
πολιτισμικά μία αναρχούμενη περιφέρεια και τη μετέτρεψε σε ένα δυναμικό βασίλειο. Η
εισαγωγή του χριστιανισμού δημιούργησε ένα βυζαντινό - σλαβικό κράμα, με
εντυπωσιακά αποτελέσματα στον πολιτισμό και τις τέχνες. Αυτός ο πολιτισμός ήταν το
υλικό πάνω στο οποίο χτίσθηκε αργότερα η Ρωσική Αυτοκρατορία.
3