Α . ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ
1 . Η φιλολογικὴ παράδοσή
Παυσανίας , Ἀuma 1 , 37.7 . Μετὰ δὲ τοῦτο Ἀφροδίτης ναός ἐστι καὶ πρὸ αὐτοῦ τεῖχος ἀργῶν λίθων θέας ἄξιον .
Ο Παυσανίας Κάνει πολὺ μικρὴ ἀναφορὰ στὸ ἱερὸ χωρὶς τοπογραφικἐς ἢ λατρευτικὲς λεπτομέρειες . Ἐξαίρει μόνο τὸ ὀχυρὸ καὶ τὴν τοιχοδομία του19 .
2 . Οἱ περιηγητὲς
E . Dodwe11 , A C1assica1 and Topographica1 Tour through Greece ( 1819 ) Π , 170 κὲ . « Σὲ δύο γυναῖκες ἐξόχου ὡραιότητος , τὴν Πυθόνίκη20 ( ἀγαπημένη τοῦ Ἀρπάλσυ ) καὶ τὴ Φίλα , δόΘηκε ὁ τίτλος Ἀφροδίτη ( Venus ). Ναὸς Ἀφροδίτης δωρικός , οἱ μετόπες ἀντιστοιχοῦν σἐ φαρδύτερους
ναους ».
W . M . Leake , The Topography of Athens and the Demi ΗΙ ( London 1841 ). Βλ . 11 , 146-147 : « Here therefore stood the temp1e of Venus ca11ed the Phi1aeum ... Some remains of the wa11 of rude stones are sti11 to be seen . A 1itt1e westward square tower , probab1y another work for the defence of the pass ».
L . Ross , Die Reisen des Koenigs Otto und der Koenigin Ama1ia in Griechen1and Π ( 1848 ) 97-98 : « .. Turme aus po1ygonischen Steinen zu Verteidigung des Passes ; hinter den Triimmern sieht man eine senkrecht ausgeschnittene Fe1swand Nischen zu Aufnahme von Votivgeschenke ἐπιγραφἐς ἀναφερόμενες στὰ ἀναθήματα . Um diese Fe1swand 1ehnt das Phi1aon , ein TempeἸ der Phi1a Aphrodite , erbaut und geweiht zu Ehren der Phi1e . Κάτω ἀπὸ τὶς Κόγχες εἶχαν βρεῖ παλαιότεροι περιηγητὲς ὁρισμένα ἀκόμα ἀναθήματα , ζεῦγος περιστεριῶν χάλκινων2Ἰ .. ἤδη διακρίνονται σήμερα Θρύμματά τινα τριγλύφων λευκοῦ μαρμάρου , ἐξ ὧν θὰ εἴκαζέ τις τὴν ὕπαρξιν ναοῦ δωρικοῦ πολὺ μικροῦ μεγέθουςἳἳ . Αὐτά , ὑποθέτει ἐν κατακλεῖδι , εἶναι ὅσα σώζονται ἀπὸ τὸ μνημεῖο μιᾶς
19 . Μὲ ἀντίστοιχο τρόπο περιγράφει ὁ περιηγητὴς καὶ τὰ τείχη τῆς Τίρυνθος . 20 . Ἀθήν . 13 , 595 : Ἀφροδίτη Πυθιονίκη . 21 . Ἐκ παραδρομῆς τὰ ἀναφέρει χάλκινα- πρόκειται πιθανότατα γιὰ ἀναφορὰ στὰ δύο περιστέρια ποὺ εἶχε βρεῖ ὁ Fauve1 , βλ . Ι . Δ , ἀρ . κατ . 89 , 90 . 22 . Αὐτὰ ἀνήκουν ἴσως στόν « ἐν παραστάσι ναό »: S . Wide , ΑΕ 1910 , 43 .
11